Mizoram mipui duhtak te u, chibai 

Kum 40 chhung sipai ka tan lai khan Mizoram tihloh ah chuan hmarchhaka ram zawng zawngah thawhna remchang ka nei a, Mizoram pawh duty avangin hun reilote ka tlawh hman a ni. Engtik niah emaw chuan he State Governor 22-na ka ni ang tih ka ring pha ngai reng reng lo a ni. 

Lengpui Airport atanga Aizawl kan rawn luh khan, kei leh ka nupui chu a ram leilung mawina te chu hmuin kan mit a la a. Aizawl khawpui hmuhnawm tak chuan min lem a ni. He hna ka chelh chhunga ka hun hman dante ka thlirletin ka lungawi a ni. Helai hi mahni ram ang maiin kan ngainain, Mizote’n hmangaihna leh ngainatnain min vur pawh kan phak ang tawka rulh let kan tum a. A nihna takah chuan Mizoram zunah kan uai a ni.  

Kan ram (Mizoram) ka hmuh dan hian kawng hrang hrangah phurna min pe a. Ziak leh chhiar thiam leh dan zawm tha vantlang mipui an tel a, sawrkar leh khawtlang inrelbawl kawngah chin dan tha ber berte an lantir a ni. Hetiang zia hian inchhuanna min pek rualin, khawvel ramdang ten an la hre ve lo a ni. He State hian a thlen theih phak aia hniamah la awmin, a theihna vawrtawp a la thlen ngei ka ring a, tunah rih chuan tehfung pawimawh tak tak – hriselna, hmasawnna ruhrel leh eizawnna siamsak kawngah a la hnufual deuh a ni. 

Autonomous District Council pathum - Lai Autonomous District Council (LADC), Chakma Autonomous District Council (CADC) leh Mara Autonomous District Council (MADC) te Sixth Schedule hnuaia awm an nih angin, Constitution chuan ka chungah mawhphurhna thenkhat a nghat a. CADC hian a bik taka ngaihven a mamawh a ni. Thildang zawng aiin, ziak leh chhiar thiamah kan State chu chawhrualin 90% aia sang a nih lain, CADC chuan 50% takngial pawh a pha lo a ni. ADC-te inrelbawl danah dik tawk lo a awm a, hei hian mawhphurhna latu tur a tichiang lovin, a tul aia tam rorelna hmun a siam a ni. Tun atanga hun reilote ah midangte than ruala an than ve theih nan heng felhlelhnate hi siam tha turin hmalak mek zel a ni. 

Kawng hrang hranga inthlunzawmna hi ngaihpawimawh a ngai hle in, ral ven buk satliah niloin, Asia Chhimchhak khawmualpui leh a piah lam thlenga India kawtchhuah kan nihna tur daltu a ni. Beiseina sang tak nen Sairang thlenga rel kawng, Kaladan Multimodal Transit Transport Project leh internet hmanga inthlunzawmna te bakah ei-in leh kawlpethaa intodelh hun tur kan thlir a ni. 

Mitin huapzo hmasawnna leh nundan hrisel hian ka ngaihtuahna a la a. Hemi lamah hian kohhran, khawtlang leh tlawmngaipawl te an pawimawh em em a. Kum 20 chhung ram a buai lai khan kan State-ah remna leh muanna a awm theih nan nasa takin tha an lo thawh tawh a ni. Kum 1986-a remna thuthlung anga hlawhtling hi hmarchhak biala remna thuthlung dang a awm lova, chuvangin Mizoram hi hmarchhak biala remna thuthlung hlawhtling awmchhun a nih avangin fak a phu a ni. 

Ei leh bar tihhmasawn kawngah chuan kan State hi agriculture, horticulture, tourism leh thil dangah te hma a sawn theih nen investment ti duh te tan a inhawng a ni. North East Council hi Act East Policy hlawtlinna atana hmanraw pawimawh tak a nih avangin tih chak thar leh a, hmarchhak ramte hmasawnna ruahmantu leh viltu a siam hi ngaihpawimawh hmasak a dah ka tum a ni.      

Ziak leh chhiar kan thiamna hi eizawnna tlaka siam turin kan education leh skill development kalphung ennawn hi kan hmachhawp pakhat a ni a. Tunah ziak leh chhiar ah 91.33% bawr vel ni mah ila, eizawnna hmu chu 24% chauh an ni. A kar awl hnawh khat tur hian Human Resource Development policy rualkhai leh changkang, education leh skill development huam tel a ngai a ni. 

Faina hi kan ziaah a intuh in, Mizorama kan nunah a bet tlat a, Aizawl khawpui Smart City zinga a telna leh kan ram pum pawna inthiar awm tawh lohnaa an puanna te hian ka chhuanzia che u min hriattir a ni. A bik takin Chite Lui tinung leh tura mipui hmalakna, entawn tlaka khawtlangin mawhphurhna a la hi ka fak tak zet a ni. 

He State mawi tak, mi nuai 13 vel zet chenna atanga mi hrang hrang ka kawmnate hi a manhla ka tiin, a lungawi thlakin a bengvarthlak a ni. Thalai thahnem tak ka kawm a, Mizoram tihmasawn turin an mahniah thathona, rual elna ka hmu thei a ni. Kan State hian Sawrkar laipui atangin ngaihven a hlawh sawt hle a. Hmarchhak bial hian ngaihpawimawh a hlawh tawh a ni. Thla sarih liamta chhung khan President, Vice President leh Prime Minister bakah Cabinet Minister-te leh sawrkar aiawhte a khat tawkin an rawn zin a, chu chuan kan State tan beiseina leh hmasawnna a rawn thlen a ni. Tun atanga hun reilote ah ka State hi dinhmun sang taka a invawrh in, Act East Policy-a khaidiat pawimawh tak a nih ka beisei a ni. 

Ram venhim kawngah Mynamar nen Free Movement Regime kan neih lai in, Bangladesh nena kan ramri venhimna a khauh em em a. Border management hi buk thiam a ngai tih kan ram chhim lama ramri hnaiha Rohingya buaina atang hian a lang chiang a ni. 

Raj Bhavan-a Heritage Building, Superintendent ni thin, Lt. Col. J. Shakespear-an kum 1899-a a sak chei thar lehna ah hian thawh hlawk ve in ka inhriatna hian hlimna leh thil puitlin nia inhriatna min neihtir a. Sawrkara mi pawimawh ten an luah tawh thin a, February ni 20, 1987 atang khan Governor chenna a lo ni ta a ni. Tunah chuan a complex hi chei thar leh vek a ni a, Residential leh Office Complex te sak that a nih bakah hnam zia entirna tur leh infiamna tur te ruahman a ni bawk. Vawiina Raj Bhavan hi kan ram hmel lanna a ni. 

Kei leh ka nupui hian kan State duhtak kan chhuahsan rual hian, kan hnampa Mahatma Gandhi thusawi hi kan hnutchhiah a che u – 

“Ka chenna in hi a sir tin pin phui vek a, a tukverhte hnawh phui vek hi ka duh lova. Hnam hrang hrangzia leh kalphung te hi a zalen thei ang berin ka in velah hian leng se ka duh a. Mahse a eng amah hian min len bo erawh chu ka phal ngai lovang.” 

Ka Lawm e. Mangtha.

Jai Hind!