Thingtlang khuate faina kawnga inelna Swachh Survekshan 2019 hawnna leh Faina kawnga hnathawktute chawimawina leh infuihtharna Ni Swachh Prerak Day 2019 chu vawiin khan PHE Department buatsaihin  Champhai Vengsang YMA Hall-ah hman a ni. He hunah hian Er. HB. Chakma, SE, PHED & Executive Vice Chairman, SBM-G chu khuallian niin, Champhai District a kalpui tan tur  Swachh Survekshan 2019 a hawng a ni.

Er. HB. Chakma chuan Sawrkar laipuiin faina kawnga hmasawnna a awm theihna turin nasa taka hma a lak mek thu leh tun hma lam pawhin hemi kawngah hian hmalakna a lo awm nual tawh a ni, a ti a. Swachh Survekshan chu sawrkar laipuiin kum 2016 atanga a hawn tawh thu leh Mizoramah chuan kum 2018 khan kalpui tan a nih thu a sawi a. Nikum lamah Mizoramin NE States Category bikah pahnihna a hauh  thu a sawi a.  Swachh Survekshan huanga inelna kumina neih tur chu a hma zawng aia huamzau zawk anih dawn avangin hemi kawgah hian khawtinte tanrual angaih thu sawiin, Champhai District chu Mizoram mai piah lamah National Level thlenga lawmman dawng pha kan nih theihna turin  mipuite thlawpna leh tawiawmna a ngen a. Swachh Survekshan inlena neih chhungin fai endiktu turte  khaw thlanchhuah thenkhatah an kal dawn thu sawiin, khaw tinte chu  lo inbuatsaih tha  tur leh zawhna an neihte tha taka chhang zel thin turin a chah a.  Fai chuan hun tiam a nei lo a, chhawmnun zel tur anih avangin  inthlahdah a thiang lo a ni tiin, mipuite chu tun hun a tan chauh nilo nakin zel thelnga fai nunpui theuh turin  a chah  a ni.

Thusawitu  dang  Er. J. Kapkima, EE, PHED & Member Secretary, Swachh Bharat Mission, Grameen (SBM-G) chuan  SBM (G) chu October 2014 a India ram pumpuia kalpui tan anih thu a sawi a.  Thawktu thahnemngai tak takte avangin Champhai District pawhin Mizorama a hmasa ber turin Kum 2016, December thla khan pawnlera inthiar awmlohna Open Defaecation Free (ODF) District a lo ni tawh a ni, a ti a. Fai tura mi inpe leh thahnemngai tak takte hnathawh  chawimawina leh infuihtharna Ni Swachh Prerak Day hman a ni thei chu lawmawm a tih thu sawiin,  thawktha zawng zawng pek vek sen ni lo mahse chhuanawm a tih thu a sawi a. Swachh Prerak Day chu  SBM (G) thawktute  intuaithar lehna hun anih angin heni lo thleng hian thawktuteah phurna nasa zawk a pek belh nei a beisei thu a sawi a. Member Secretary SBM (G) Champhai District chuan  faina kawnga hmalakna reng rengte  Sawrkar laipui a Jal Shakti Ministry peng Department of Drinking Water and Sanitation hnuaia  a awm thu sawiin, thingtlang khaw chengker ber thlenga faina kawnga hmalaknate ngaihpawima a ni a, tehfung hrang hranga dinhmun siam tum a ni, a ti a.  Khua leh tuite atangin faina kawnga hmalakna atanga zawhna chhan tur  ‘Swachh Survekshan App’ atangin zawh tur niin,  he Apps hi mipuiten lo hmelhriat se, chhan ngaite chhuang se  a duh thu a sawi a. District mipuite chu Swachh Survekshan inelnaah theitawp chhuah theuh tur leh  ODF District hmasa ber hnungtawlh zawnga kallo tura tan la turin a chah a. Fai hmasawnna chu  intihsiak  chauh ni loin  hriselna a ni tih hre thar leh tura mipuite chahin,  ODF leh ODF Plus inkaihhruiana zulzuiin  fai siam kawngah  hmalak chhunzawm zel anih tur thu a sawi a.

Er J.Kapkima chuan  thinlungah faina nun kan tuh ngheh loh chuan kan fai tluantling thei dawn lo a, chhungkua mai  bakah khawtlang faina kan ngaipawimawh a ngai a ni, a ti a. Swachh Bharat Mission Grameen kaltlangin thingtlangah Ek In, Vantlang inthiarna Community Sanitary Complex (CSC) leh Hnawm sakhat sawngbawlna dumping ground-te siam anih thu sawiin, thalo leh thawmthat ngai angte mamawh dan ang zelin department lamah WATSAN Committee leh Swachhagrahi-te hriatpuina a  thehluh thin tur a ni, a ti a.  Swachh Survekshan 2019 chu Khua mai bakah, District leh State thlenga inelna anih avangin Swachhatagrahi, WATSAN Committee leh khawtlang mipuite he inelna hi ngaipawimawha  theihtawp chhuahpuiah a sawm a ni.

Vawiin Swachh Survekshan 2019 hawnna ruala Faina kawnga thawhhlawkte chawimawina leh fuihtharna hunah hian chawimawina hrang hramg semchhuah a ni a. Faina kawnga hmala tura inpe Swachhagrahi (Sanitary Volunteer)  titha thlanchhuah 10 te hnenah Pawisa fai Rs 10000/- leh Citation hlan an ni a. Khaw fai lawmman sem chhunzawm niin, pakhatna NE Khawdungsei chuan   pawisa fai Rs 15000/- leh Citation an dawng a. Sialhawk leh Tualte ten dawt ve lehin Rs 10000/- leh Rs 5000/- bakah Citation an dawng a. WATSAN Committee titha thlanchhuah 10;  Ngopa, Leithum, Bungzung, Vangchhia, Chiahpui, Dungtlang, Dilkawn, Changzawl, Saichal leh Selam-te hnenah Pawisa fai Rs 10000/- leh Citation hlan an ni a. District chhunga Department thawktu SDO leh JE te hnenah chawimawina Citation hlan an ni bawk.

Swacch Survekshan inelna hian khua leh tuite faina kawnga tihphur leh midangte zirtir chhawng tura buatsaihte, State leh District ranking siama khaikhin te, mumal taka fai hmasawn dan zirchian leh mipuite ngaihdan lakte a tum a. Mita hmuh theih fai kawnga hmalakna, mipuite atanga ngaihdan lakkhawm feedback leh Service level that leh that lohahte endikna hi kalpui tur a ni. Champhai District-ah kum 2019-2020 chhung hian Ek In thar 530, Ek In thawmthat 1102, Sikul Toilet thawmthat 48, Anganwadi Toilet thawmthat 3 thawh tawh a ni a. Heng bakah hian tun dinhmunah Community Sanitary Complex (CSC) 7 leh Solid Liquid Waste Management (SLWM) 47 siam a ni a. ODF-Plus leh ODF-Sustainability kalpui zelna hmangin thingtlang khaw tinah Wall Painting leh ODF Declaration Board-te tarlan a ni bawk. Kumin October Ni 2, 2019a India ram fai tak Clean India-Swachh Bharat ni tura inpuahchahna kalzelah SBM (G) kaltlangin Champhai District-ah chak taka hmalak a ni.

Vawiin Programme hi Pi Julie C.Mawii, District Consultant, SBM-G chuan a kaihruaia. Pu H.Lalremruata, IEC Consultant, SBM-G in  Swachh Survekshan 2019 Citizen Feedback App awmzia leh hman dan a sawifiah a. Pu Vanlallawma Colney, Sectional Officer i/c SBM-G in lawmthu sawiin he hun hi a khar a ni. Vawiin hun hmang tur hian District khaw hrang hrang atangin Swachhagrahi, WATSAN Commiitte member, Vilage Council member leh Chanchinbumite an tel tha hle a ni.