Khawzawl District mipui zawng zawng te, Chapchar Kut chibai hlimawm ber ka buk a che u.

Zofate kut ngaihhlut hlawh leh ropui ber te zinga mi Chapchar Kut in zinga ka hmang thei hi lawmawm ka ti tak zet a. Khawzawl District-a Chapchar Kut lawmna pui bera ‘Kut Pa’ ni tura min sawm hi ropui ka tiin, ka lawm tak zet a ni.

Vawiina kut kan lawmnaah Mizo hnam nunphung leh ziarang lanna thil chi hrang hrang ngaihthlak leh hmuh tur a awm hi a lawmawm ka ti em em a. Kan hnam nunphung leh ziarang te hi keimahni’n kan humhalha, a boral mai lohna tura kan chawinun loh chuan tumahin min tih sak dawn lo a ni tih hi kan hriat theuh a tulin ka hria. Chuvangin, vawiina Chapchar Kut hmang tura lo kalkhawm zawng zawng te hian kan nitin hnathawhna hmunah emaw kan sikul kalna hmun theuhah te Mizo hnam ziarang chawi lar leh chawi sangtu kan nih theuh a ngai a ni.

He kan hun hman hian Zonun ze mawi – Tlawmngaihna, Rinawmna leh Aia upa zahna  kawngah te harhtharna min thlen se ka duh hle mai. Khawvel changkanna chi tin rengin kan chhehvelah nasa takin min nuai mek a, kan hmasawnna te hian kan hnam nun ze mawi a nuai bo hi kan phal ti tur a ni lo. Rinawmna leh dikna vawng nunga, tlawmngaihna leh aia upa zahna lantir chung zelin hmasawnna rahbi I zawh zel ang u.

Mizoram hi kan ram neihchhun a ni a, a chhiat a thatah mitinin mawh kan phur a ni. District Council kan nih atanga State kan nih hnu vawiin thleng hian hmasawnna kan hmu zel a, hma kan sawn zel pawh a beiseiawm a ni. Amaherawhchu, heng kan ram hmasawnna leh hausakna te hi kan thalaite ruihhlo bawiha an tan a, hnathawk thei lo a an awm a nih chuan engmah lo mai a ni dawn tih hi kan hriat thar a tul. Ruihhlo ngai te chhanchhuak a, ruihhlo luhna (supply)  titawp tur leh a la ti ve lo ten an tih chhin ve lohna tura tan lak hi a hun tawh tak meuh meuh a. Mizoram sawrkar pawhin hei hi mutmawh hnarmawhah neiin, kan ramin harsatna namen lo kan tawhna - zu leh ruihhlo dona te, naupang hruaisualte siamthatna leh ruihhlo ngaite enkawlna kawngah Kohhran leh Tlawmngai pawlte bakah he lama mithiam leh thahnem ngaite nen thawkhoin, theih tawpa hmalak chhoh tum a ni a. Hemi atan hian policy leh dan tharte duangin a bul tanna atan Budget-ah pawh Cheng Nuai 50.00 dah a ni.

Kan ram kan humhalhna leh kan hnam nun ze mawi kan chawisanna kawng pawimawh tak chu ‘Zirna’ hi a ni. Thiamna leh finna ngaihsan kawngah kan thanharh hi thil pawimawh tak a ni a. Mizoram sawrkar chuan a bul thum atanga zirna siam that (quality education system) hi thil pawimawh leh tih makmawh niin a hria a, hemi tihlawhtling tur hian Mizoram Education Reforms Committee pawh din thar a ni. Chumi bawhzuina atan chuan New Education Policy, 2020 hi Mizote nunphung mila pawl hniam atanga a sang ber thlengin hman tum a ni a, naupangte rilru put hmang siam that dan tur (moral reforms) kawhhmuhna kawngte pawh School syllabus-ah telh tum a nib awk. Hemi tihhlawhtlinna atan a tul dan anga an thiamna hmang tangkai tura zirtirtute siksawi leh, zirna in sang zawk lamah eizawnna dap chhuah dan kawng inzirtir chu ngaihpawimawh hmasak-ah neih a ni dawn a ni.

Khawzawl District hi kuthnathawktu tamna District kan ni a, kan thlai thar chhuah te hi Mizoram chhung mai ni lo, India ram state dang te bakah Khawvel ram dang te hriat tham hial a ni tawh a, hei hi thil ropui leh chhuanawm tak a ni. Mizoram sawrkar chuan kuthnathawktute mamawhna hria in, ‘Ban a kaih’ (Hand Holding Policy) kalpui turin ruahmanna a siam mek a. Kuthnathawktute thlai thar thlan bik leina atan te, a sawngbawlna (food processing) atan te, thlai thar zawrh leh hralhna kawngah te, entrepreneurship leh skill development te, thalaite tana hnathawh tur siam chhuah leh kawhhmuh lamah te, ram chhunga industry te-nau din dan kawng kawhhmuh leh tanpuina atan te leh hmasawnna dang kalpuina atan ‘Ban a kaih’ hi kalpui a ni dawn a. Kan Chief Minister in Budget Session neih mekah he policy kalpuina atan kum 2023-24 Budget-ah cheng vaibelchhe 200 dah turin ruahmanna siam a nih thu leh kum 2023-24 Revised Estimate Budget-ah thlai thar leina tur ‘Agricultural Market Assurance Fund’ atan cheng vaibelchhe 110 dah a nih tawh thu a tarlang a. Hei bakah hian he policy hi amah lawnga kal mai lovin Central leh State Sawrkar hnuaia thawh mek leh Scheme lo la awm thei tur hrang hrangte nen a theih ang anga inthlun zawma, mipui vantlang thleng phak tura hlawk zawka hna thawh dan tur kawng dap zel tum a nih thu a sawi bawk a. Hei hian kuthnathawktute tan kan ramah kawl a eng zel a ni tih hi a lantirin ka hria. Mizoram sawrkarin kuthnathawktute hamthatna tura ruahmanna hrang hrang a kalpui tur te hi kan khawtlangin kan chhawr ve ngei theih nan taima leh rim zawkin hna I thawk zel ang u.

A tawp berah chuan, Khawzawl District – Tuichang bial mipuite duhsakna leh khawngaihna dawnga ram rorelna sang bera thu tura thlan tlin ka ni hi lawmthu sawi nawn leh ka duh a. Kan bial, kan District leh kan ram hmasawnna atan in mi tawiawmna ka mamawh tak zet a ni tih hi min hriat sak leh theuh turin ka ngen a che u. Ram rawng ka bawlna kawngah min finchhuaha, thurawn min pe turin ka sawm che u a, in ngaihdante ngaithla turin ka inpeih reng a ni tih hi min hriat sak reng ang che u.

Zonunmawi vul zel se, Mizoram dam reng rawh se. Ka lawm e.