Vawiin khan Chief Minister Pu Lal Thanhawla hovin Chief Minister’s Banquet Hall-ah World No Tobacco Day 2016 chu urhsun taka hman a ni a. He ni hi Seminar anga hman niin Finance Minister Pu Lalsawta, Health Minister Pu Lal Thanzara, MLA te, Comissioner leh Secretary te bakah Head of Department-te an tel a ni. He programme ah hian Chief Minister chuan Mizoram chu Point of Sale (PoS) Board hmanga sikret fak mawina awm lohna state ah a puang nghal a ni.

Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan vaihlo leh a kaihhnawih leh zuk leh hmuam hi beihpui thlaka kan do a ngai a ni tih kan hriatna hi chu a rei thawhkhat tawha, mahse tunah chuan heng thil te hi Mizo mipui leh Ringtu anga kan do tlan a ngai a ni, a ti a. Vaihlo leh a kaihnawih dona kawngah Kohhran anga hma lak a sawt a, Kohhran hrang hrang ten vaihlo dona kawnga hmalakna an neih leh helama thahnemngai taka ke an pen chu fakawm a tih thu a sawi.

Pu Lal Thanhawla chuan dan lova ramdang atanga Mizorama sikret rawn lut ah hian chhiah awl rukna tax evasion a awm a, he thil hi nasa lehzuala khuahkhirh a tul thusawiin he thil hawala racket anga kalpui niawma sawi chu nuai bo a, a tihtawp dan a rang lama ngaihtuah a ngai a ni, a ti a. Mipuite hmakhua ngai chungin a tul anih chuan tun aia sang zawk a vaihlo chhiah tih san chungchang pawh ngaihtuah leh a pawimawh thu a sawi lang bawk.

Chief Minister chuan District hrang hranga Anti-Tobacco Squad ten thahnemngai taka vaihlo khuahkhirhna dan (COTPA) kengkawhin hma an la a, hmasawnna awm chho zelin tun dinhmunah chuan vaihlo fakmawina (Point of Sale Board) awm lohna State kan lo ni hial thei hi a lawmawm a. Tha thlah lova vaihlo khuahkhirhna kawnga hmasawn zel tura hma lak a nih tur thu sawiin Mizoram chu “Point of Sale Board Advertisement Free Mizoram” a nih thu a puang nghal bawk a ni.

World No Tobacco Day hmanna hunah hian Chief Minister Pu Lal Thanhawla kaihhruaina in kalkhawm zawng zawngte hian mahni hma zawn theuh ah vaihlo dona kawng a hmala turin leh COTPA hnuaia section hrang hrangte tha taka zawm a nih theih nan intiam tharna (pledge) hun hman a ni bawk.

Health Minister Pu Lal Thanzara chuan vaihlo zuk leh hmuam khuahkhirhna kawnga hmasawnna hrang hrang awm chho mekah thahnemngai taka sawrkar hmalakna tawiawmtu Kohhran hrang hrang te, Mizoram Journalist Association te leh NGO hrang hrangte hnenah lawmthu a sawi a. A bik takin Indian Society on Tobacco & Health, Mizoram Chapter te hnenah tha thlah miah lova mipuite hriselna in hma a sawn theihna tura hma an lo lak tawhnaah lawmthu a sawi bawk a ni. WHO in vaihlo dona kawng a an hmalakna pakhat Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) Article 5.3 chungchang sawi langin mumal leh fimkhur zawk a tobacco industry te sumdawnna leh an inzawrh chhuah dan vil ngun a pawimawh zia a sawi a. Tobacco industry ten mipuite hriselna ngai pawimawh lova an sumdawnna zauh leh tinghet tura thil chi hrang hrang hmanga vaihlo zuk leh hmuam fakmawina atanga hlawkna leh mite hip na atana hma an lakna kan do zel a pawimawh zia a sawi a ni.

Pi Lal Riliani, President, Indian Society on Tobacco & Health, Mizoram Chapter chuan he hun hmanna a rawn kal zawng zawngte chu vaihlo khuahkhirhna dan zawm tha tur leh an thuneihna hmun theuh ah te dan lekkawh a, dan bawhchhiate chungah pawh action la thin turin a chah a. Department tam takin dan tha taka an zawm tawh laiin Department thenkhatah erawh chuan hmalak a la ngaih nasat thu a sawi lang bawk a. TBC Zaithanpuia chu Tobacco Free Mizoram ni thei tura hmalakna kal chho zelah Ambassador thar atan an ruat thu a puangzar nghal bawk a ni.

Programme kaihruaitu Chief Secretary Pu Lalmalsawma chuan vaihlo dona kawnga Sawrkar hmalakna leh ruahmanna hrang hrang a tarlang a ni.

Dr. Jane R.Ralte, State Nodal Officer, National Tobacco Control Programme chuan kumin World No Tobacco Day theme “Get Ready for Plain Packaging” tih chungchang sawifiahna hun a hmang.

Pu Lallianmawia, SP CID (Crime) in chhiah pek loh, dan kalh foreign sikret in Mizoram economy a nghawng dan ‘Alarming Growth of illegal tax evaded foreign cigarattes in Mizoram – a detriment to the State’s economy’ tih thupui; Pu Vanlalrema Hnamte, Inspector, Legal Metrology in legal metrology dan hmanga Mizorama vaihlo khuahkhirh ‘Relevant Legal metrology – Packaged commodity rules for illegal tobacco control in Mizoram’ tih thupui; Pu Kailiana Ralte, Dy. Commissioner of Taxes in foreign sikret lakluh atanga chhiah mumal taka lak dan ‘Effective tax system for tobacco products (Contraband cigarette) to improve the government’s revenue in Mizoram’ tih thupui hmangten thusawina an nei a.

Dr. K. Ropari, Principal Director, Health & Family Welfare pawhin lawmthu sawiin tunlai a rawn lar thar E-cigarette chungchang sawifiahna hun a hmang a. E-cigarettes te hi vaihlo dangte ang thova chemical hlauhawm tak tak awmna a nih tho avangin zalen taka hralh chhuah anih lohna turin khap a nih tur thu a sawi bawk a ni.

Mizoram ah hian dan kalh a vaihlo lak luh hi a tam hle mai a, kan thenawm ram Myanmar leh Bangladesh lam atang hian sawrkar phal loh a cigarette rawn lut hi a tam hle a ni. Hetiang thil dan kalh a lo lut te hian sawrkar sum a lut tur pawisa tam tak a hloh tir bawk a ni. Dan phal loh a cigarette lo lut te bei let tur hian joint operation neih mek zel a ni a, district hrang hrangah foreign cigarette hi tam tham tak man a ni tawh a, hei hi chhunzawm mek zel a ni bawk.

Attachment

  • Loading attachment...