1146/2021-2024

Aizawl, 15th July, 2023 : Ni 2 awh Ministry of Health & Family Welfare, New Delhi leh Uttarakhand sawrkar țangkawpin an buatsaih ”15th Conference of Central Council of Health and Family Welfare (CCHFW),” “Swasthya Chintan Shivir” ti a sawi bawk, chu nimin khan  Hyatt Regency, Dehradun, Uttarakhand-ah tan a ni a. Health Minister Dr R. Lalthangliana pawh he hunah hian telin thu sawina hun tha tak a nei.

He inrawnkhawmna sang, Union Health & Family Welfare Minister, Ministry of Health & Family Welfare a mi pawimawh te bakah state tina Health Minister te, Health Secretary te, leh Mission Director, National Health Mission te telna hi vawiin tlai khan khar a ni.

Nimin CCHFW hawnna hunah hian Dr R. Lalthangliana chuan Mizoramin hriselna tihhmasawnna kawnga hma a lak dan te tarlangin NITI Aayog in tehfung chi hrang hrang hmanga a tehnaah kum 2017-2018 atang khan Mizoram chu India rama state tenau zingah chu hriselna tihhmasawn kawnga hma la tha ber pakhatna dinhmun a hauh ta ziah tih tarlangin, Mizoram chu nau piang kum 1 hnuaia lam (1000 zela chhutin) thi tlem berna state (3 infant deaths per 1000 live births) an nih mek thu a tarlang bawk.

Covid-19 in Mizoram chu kawng hrang hrangah mnasa takin harsatna a siam thu sawiin hmasawnna hna thawh pawh a harsa hle a, hetih rual hian mipuite kan tanrualna leh sawrkar an tawiawm thar vangin Covid-19 hripui leng kan do hneh thei a ni a ti bawk. Covid-19 hripui leng karah Mizorama medical college kan neih chhun Zoram Medical College chu Dedicated Covid-19 Hospital ah kan puang a, harsatna hrang hrang karah a tihchangtlun hna kan thawk chhunzawm zui bawk a, Covid-19 hripui len hma kum 2019-2020 khan khum 300 a awm a, tunah chuan khum 480 kan nei tawh a, ICU khum pawh 50 kan nei hial tawh a ni a ti a. Ministry of Health & Family Welfare leh hmun dang dang Atanga tanpuina hmuh hmang tangkaiin district tinah oxygen plant kan dah vek tawh a ni a ti bawk.

Mipuite an lo hrisel lehzual theih nan Mizoram chhunga cheng zawng zawngte thleng kim tur Universal Health Coverage (UHC) tihhlawhtlin tuma hmalak mek a nih thu tarlangin Dr Thangtea chuan Sawrkar laipui leh Mizoram sawrkar scheme hrang hrang kalpui mek bakah World Bank tanpuinain Mizoram Health Systems Strengthening Project (MHSSP) kan kalpui mek a ni a ti a. damdawiin quality tha leh rintlak neih tuma hmalakna chungchang tarlangin tunah hian district hospital 3, PHC 3, UPHC 2 leh HWC-Sub-Centre 75 te tan National level NQAS certification dil mek a nihn thu a tarlang a ni. Damdawiin changtlung leh felfai zawk neihna tura hmalakna hrang hrang SUMAN, Kayakalp, LaQshya, & MusQan kalpui a nih thu tarlangin, sawrkar laipui hmalakna Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (PMJAY) bakah Mizoram sawrkar hmalakna Mizoram State Health Care Scheme (MSHCS)chungchang a tarlang a, health insurance tihchangtlunna atan Asian Development Bank (ADB) nen Rs vaibelchhe 1000 project an siam thu a tarlang bawk a ni.

Mizoram chu India rama cancer chi hrang hrang vei tamna ber a nih thu tarlangin he natna bei let tura tan lak a nih dan te a sawi a, hmalakna chin hrang hrang kal mek bakah Japan International Cooperation Agency (JICA) nen Rs.  Vaibelchhe 700 project with) Mizoram State Super Specialist Cancer Research Centre (MSSSCRC) dinna tur a hmawr an bawk tep tawh thu a tarlang bawk a ni. 

HIV/AIDS dona kawnga Mizoram sawrkar hmalakna chi hrang hrang tarlangin tunhnaiah NEC in Aizawlah HIV/AIDS Resource Centre sakna tur sum an pek thu a tarlang a, NEC atang tho in Rs. Vaibelchhe 13 man Central Medical Warehouse sakna tur hmuh a nih thu a tarlang bawk.

Ayushman Bharat hnuaia tihtur bituk zawng zawng anhun takah an tih zawh vek thin thu sawiin tun dinhmunah Health & Wellness Officer BSc Nursing graduate vek mi 300 chuang kan nei a, PHC 64 leh  sub-center 309 chu Health & Wellness Center ah hlan kai vek an ni tawh a ti.

Mizoramin Medical College kan neih chhun undergraduate course (MBBS) kalpuina Zoram Medical College (ZMC) in batch tin ah zirlai 100 an la thin a. MBBS batch hmasa ber kum 2018-19 a lut te chu kumin April thla khan an graduate a, ZMC ah internship an ti zui nghal a ni tih sawiin Minister chuan ZMC chu medical college thar ;a naupang tak a nih avangin thanlen zelna leh hmasawn zelna turah mamawh kan la ngah em em a ni tiin, sawrkar laipuia hotuten an tanpui an mamawh thu a thlen nghal a ni.

Mizoram sawrkarin  MoHFW hnenah Lungleia GNM School tihchangtlunna tur project an thehluh tawh chu lo pawm sak thuai tawh turin Dr Thangtea hian a ngen nghal bawk a, Zumabawk, Aizawla GNM School tihchangtlunna tur project an la thlen leh tur thu leh sawrkar laipui hotuten ngaih pawimawh sak ngei tura a duh thu a sawilang bawk a ni.

Central Council of Health and Family Welfare (CCHFW) hi India Constitution Article 263 tlawhchhana din niin, India ram chhunga Hriselna (Health) kawnga sawrkar hmalakna chungchanga inrawnkhawmna sang ber a ni.

Pi Esther Lal Ruatkimi , Principal Secretary, H&FW Department leh Dr. Eric Zomawia, MD NHM ten Health Minister hi an tawiawm a, Dr Eric Zomawia hian vawiin khan presentation a pe nghe nghe a ni.






Attachment

  • Loading attachment...