No.1855/2021-2022

Thian duh takte u,

Aizawl the 15th August, 2021 : Vawiin ni ropuileh lawmawm takah hian Zoram mipuite leh India ram hmun hrang hranga chengte in zavaiin chibai ka bukin duhsakna ka hlan a che u. India ram chuan August ni 15 hi Independence Day ah lo puangin zalenna sual chhuaktu mihuaisente chawimawi nan kum tin ram pumah lawm thin a ni a. An inpekna leh inhlanna chu tun thlenga ram chhung mipuite fuihtu leh phurna petu a la ni reng a ni.

Khawvel hmun hrang hranga India khua leh tuite, kawng hrang hranga mi hlawhtlingte leh India ram ti hmingthatu, kan infiammite pawh zalenna ni chibai ka buk a. Ram venhim hna thawktu kan sipai chi hrang hrangte, an chhungte bula he ni ropui lawm thei lova kan himna tura fehchhuakte pawh chibai ka bukin an inpekna leh thawhrimna hlu tak vangin he ni ropui tak hi thlamuang takin kan lawm thei tih i hre thar leh fo ang u.

India ram zalenna ni kan lawm mek lai hian, khawvel puma COVID-19 hripui leng kara thawktu, daktawrte leh hriselna lam hna thawktu ral hmatawnga awm zawng zawngte hnathawh ropuizia kan hriat a tulin kan thlawp tlat a ni tih ka sawi duh a. Hripui lengin zual lam pan zelin lang mah se, chi-ai lovin ram ropuia cheng kan ni tih inhria in huaisen tak leh fimkhur takin he hripui hi i do tlang zel ang u tiin mitin ka sawm thar leh a ni.

1. Kan hriat theuh angin khawvel puma hripui leng mek COVID-19 chuan Mizoram pawh kum khat leh a chanve dawn chu min chenchilh ve ta reng mai a. Khawvelin a la hmelhriat loh leh hmachhawn ngai loh, he hripui, khawvel ram ropui zawkte pawh titlawm duai duaitu han hmachhawn ve chu a hautak zia kan hre vek awm e. Amaherawhchu Mizote kan vanneihna em em chu kan inpumkhatna leh kan tanrualna hi a ni. Heti khawpa nasa hian he hripui hian min nuai chung pawhin Pathian kaihhruaina leh humhimna kan dawng a, vanduaithlak taka nunna chante
kan tawrhpuiinkan thinlungin a hre reng a, an kalsantakte Pathian awmpuina leh thlamuanna kan dilsak a. He hrileng vanga damlo zawng zawngte dam taka in chhuah theih ngeina turin Zoram mipuite in tan kan tawngtai a ni.

Hripui leng kan dona kawngah a tir atanga tha thlah lova theihtawp chhuahtute kan chhuang che u in kan thlamuanpui che u a. Kan pi leh pu ten ‘dam leh tlang khatah, thih leh ruam khatah” an lo tih thin ang takin, sawrkar department hrang hranga thawkte, VLTF/LLTF te, tlawmngai pawl zawng zawngte leh kohhranhote, daktawrte leh nurse te, daktawr pension tawhte thlengin hripui do tura in rawn pen chhuak hi a ropui a. Hripui kaite enkawltu zawng zawngte leh ambulance driver te, volunteers zawng zawngte bakah mipuite pawhin kan awmhmun theuhah theihtawp kan chhuah tlan vangin tun dinhmun hi kan thleng a ni.

Hripuileng kara kan inhmangaih tawnna leh inchhawmdawltawnna hi a ropui ka ti a. Pi leh pu ten ‘sem sem dam dam, ei bil thi thi’ tia an lo sawi thin kha tun hunah hian a taka hmuh tura a lo lang chhuak hi a ropui tak zet a ni. Hripui leng dona atana Chief Minister’s Relief Fund leh hmun hrang hranga sum leh pai thawhtute, tha leh zung senga thilpek chi hrang hrang ram chhung leh ram pawn atanga hlantute chungah pawh lawmthu ka sawi a ni.

COVID-19 thawh thumna (third wave) thleng thei lo hmachhawn turin inbuatsaihna kalpui leh nghal a ni a. A bik takin naupang lam tan hlauhthawnna a awm avangin naupangte enkawlna tur bik HDU/SICU leh NICU chu ZMC-ah ruahman mek a ni a, district danga DCHC te pawh hemi atan hian buatsaih mek a ni.

India ram hmun dang ang bawkin January ni 26, 2021 atang khan COVID-19 hri danna chu Mizoram ah pek chhuah tan a ni a. Kum 18 chin chung lam mi nuai sarih leh a chanve chuang hret hnenah pek tura chhut a ni a; tunah hian mi za zela 80% chuangin vaccine first dose hi an la tawh a ni. Nunphung pangngaia kir leh thuai turin hri danna lak hi a
pawimawh tih hria ila, tumahin hri danna lak hi tim lo tur leh, kan himna tur zawk a ni tih hria a hri danna la thei chin chuan la vek turin ka sawm che u a ni.

Health & Family Welfare department chuan Mizoram sawrkar leh sawrkar laipui hnuaia ruahmanna hrang hrang a kalpui mek te bakah hriselna kawnga Mizoramin hma kan sawn lehzualna tura ruahmanna ‘Mizoram Health Systems Strengthening Project’ US dollar maktaduai 40 a tan tura World bank nena thawh dunna tur thuthlung chu kumin June 17 khan ziah fel a ni.

2. Mizoram Sawrkar chuan ram chhung venhimna a ngai pawimawhin hemi atan hian chak takin hma a la chhunzawm zela. Mizoram Police-te tan lakna leh hnathawh that avangin kum kalta chhung khan dan leh thupek kenkawh kawngah harsatna lian tham a thleng lo va. Mizoram leh Assam inrina lai hmun thenkhatah erawh buaina tenau a chhuak leh thin a, kan police ten rang takin an hmet mit nghal zel a ni. Hei bakah hian Mizoram Sawrkar leh Assam Sawrkar aiawh ten August ni 5, 2021 khan thuchhuah intawm siamin Ministry of Home Affairs, Government of India, Mizoram Chief Minister leh Assam Chief Minister ten ramri buaina chinfel a nih theihna tura hma an lak mek chu Mizoram Sawrkar lehAssamsawrkar chuan tha an ti a. State pahnihte hian ramri hrula boruak ralmuang a awm thuai tha tiin ramri chungchangah inremna a awm theih nan thu inchuh chu dawhkan pakhat kila sawiho ni se, an ti a. Mizoram leh Assam mipuite inkarah remna leh muanna tluantling a awm theihna turin Sawrkar chuan theihtawp a chhuah chhunzawm zel dawn a ni.

COVID-19 hripui leng donaah kan Police te an tangkai em em a. Ramri chhehvel hmun hrang hrang ah leh hri kai enkawlna hmun ah te, quarantine centre-ah te, veng leh khaw hrang hrangahte an duty thin a, an thlamuanpui awm em em a ni. Assam, Bihar leh West Bengal inthlanpuiah tluang taka duty in an mawhphurhna leh tih turte tha taka an hlen chhuak hi an chhuanawm takzet a ni. Kum kalta chhung khan ruihhlo chi hrang hrang cheng vaibelchhe 197.33 hu lai man a ni.
Fire & Emergency Services te pawhin COVID-19 hripui leng dona kawngah an thawh hlawk em em a, quarantine centre bakah hri kaite enkawlna hmun hrang hrangahte, ram pawn atanga rel leh lirthei rawn lutte an lo phuh thianghlim thin a ni. SDRF atangin cheng nuai 140 man High Pressure Pump 3 lei a ni a, hei hian kangmei thelh kawngah hnathawh a ti awlsam lehzual ngei beisei a ni.

3. COVID-19 hripui leng vanga harsatna nasa tak karah kuthnathawktu ten buh leh bal thar chhuah kawngah buaina an nei lo hi a lawmawm takzet a. Hun khirh tak karah pawh eitur tlachham lova min awmtirtu kuthnathawktute chungah Mizoram mipuiten zahna chibai kan buk che u a. Kuthnathawktute hamthatna tur leh buh leh bal thar chhuah kawnga hma an sawnna tur hi kan ngaih pawimawh berte zing ami a ni.

Agriculture Department chuan ei leh bara intodelhna tur leh buhfai thar chhuah tipung turin nasa takin tan a la a. Mizoram chhung district 11 ah buh chinna tur leilet hmun a siam belh a. NABARD kaltlangin cheng nuai 727 senna tur ruahmanna a ni. Tun dinhmunah leilet hmun hectare 841 chu leilet buh chin na turin peihfel tawh a ni. Hei bakah hian PMKSY scheme hnuaiah cheng nuai 42.58 sengin leilet hectare 357 a zau chei that a ni a, buhfai metric ton 1800 vel thar chhuah beisei a ni. PMKSY hnuaiah vek hian Mizoram district hrang hrangah tuikhuah 388 sak a ni bawk a. Hnahthial-a Integrated Training Centre (ITC) Hnahthial chu ‘School of Agriculture Science’ ah hlankai niin kum 2021 chhung hian zirna kalpui tan tura ruahman a ni.

Fall Army Worm (FAW) puangin thlai nasa taka a tih chhiat avangin KVK, Lengpui-a State Biological Control Laboratory chu NABARD kal tlangin cheng nuai 131.88 seng a chei that a ni a. PM- KISAN Programme hnuaiah loneitu chhungkua 1,49,243 hnenah tanpuina Rs. 6000/- theuh pek a ni.

4. Horticulture Department chuan SEDP hnuaiah chak taka hma la in, ram hectare 363 a zau ah Dendrocalamusbrandisii leh
Dendrocalamussikkimensis (Rawmi) model Bamboo Plantation a siam tawh a. Sawrkar laipui chuan tun kum kal lai mekah hian ram pawn lama thei rah tha chi thar chhuah kawngah hma a la nasa em em a, a bik takin Dragon Fruit (Kamalam ti a sawi bawk)a ngai pawimawh em em a ni. Mizoramah Dragon Fruit chin kan lo uar tawh avang leh hma kan lo lak that tawh avangin state dangte pawhin kan hnen atangin thurawn an la in kawng hrang hrangah kan kaihhruaina an rawn dil thin a ni.

COVID-19 thawh hnihna (second wave)a hripui hluar laia Lockdown kan kalpuithin lai khan Horticulture Department chuan ‘Fruits and Vegetable supply Chain’ ngawrh taka kalpuiin Mizoram chhunga thei rah leh thlai thar chhuahte hralh chhuahna tur a ngaihtuah thin a, a bik takin hripui leng tuar nasa Aizawl khawpuiah hei hi kan chhawr tangkai hle a ni. July chawlh kar khatna thleng khan supply chain avanga lo leh huan neitute hnena sum lut belhkhawm chu cheng nuai 88.90 a tling hial a ni.

5. Hripui vanga harsatna karah Mizoram sawrkar chuan zirlai te tana zirna a khailak loh na turin a theih ang angin kawng a dap a. School neitute leh zirtirtuten ngaihtuahna sengin tunlai thiamna chi hrang hrang hmanga zirna kalpui dan tur ruahmanna siam a ni a, elementary and secondary school zirlaite tan April ni 13 – March ni 31 inkar khan electronic Media (Television) kaltlanga zirtirna pek a ni a. Zirtirna video 291 tih chhuah niin online a chhawr tangkai theih turin YouTube ah pawh dah a ni. School Education Department in hlawhtling taka High School Leaving Certificate leh Higher Secondary School Leaving Certificate Examinations, 2021 an buatsaih theih chhan pakhat a ni hial a ni.

Hmun kilkhawr zawka elementary zirlai 810 leh secondary school zirlai 491 te chu zirna hmun an pan theih nan lirthei ruahman sak an ni a. Pawl 1 atanga Pawl 12 inkar zirlai zinga pianphunga rualban lo, veivahna lama harsatna neite chu sum leh paia tanpuina ruahman sak an ni bawk a. Pawl 1 atanga Pawl 12 inkar zirlai mitdel te chu zirna hmanrua chi hrang hrang pek an nih bakah zirlai hmeichhe naupangte tan stipend siamsak a ni
bawk. High School 16 ah Vocational education kalpui a ni a. Elementary school zirlai mipa 47,943 leh hmeichhia 44,759 hnenah a thlawnin school uniform pek niin, zirlai naupang 93,252 hnenah zirlai bu a thlawna pek a ni.

6. Food, Civil Supplies & Consumer Affairs department chuan hripui leng vanga inkharkhipna hnuaiah mipui ten ei leh bar kan tlakchham loh nan theih tawp chhuahin, chawl lovin hma an la reng a, an hnathawh a chhuanawm an fakawm takzet a ni.

Mizoram hisawrkar laipui hmalakna pakhat Pradhan Mantri Garib Kalyan Yojana (PMGKY) chhawr tangkaitute zinga mi kan ni a, hripui leng karah mi harsa zawk ten an tangkaipui em em a ni. PMGKY hnuaiah sawrkar laipui chuan National Food SecurityAct beneficiary te (Antyodaya Anna Yojana leh Priority Households) chu thla tin buhfai kg 5 a thlawnin a pe thin a. PMGKY Phase-III hnuaiah kumin May leh June thla khan buhfai MT 6682.15 kan dawng a, Mizoram chhunga NFSA beneficiary te hnenah sem vek a ni a. PMGKY Phase-IV hnuaiah thla 5 chhung (July – November, 2021) atan buhfai MT 16,705.375 kan dawng leh dawn a ni.

7. Sawrkar Flagship Programme SEDP hnuaia ruahmanna awm sa ah kawng hrang hranga hma lakna turin Planning & Programme Implementation Department chuan kum 2020-21 chhungin department hrang hrang hnenah cheng vaibelchhe 99.61 crores a pe a. Heng zinga 23% chu kawngpui siam nan a ni a, hriselna kawnga hmalak nan 19% dah niin, building sak nan 16%, Aviation tan 13%, zirna lama hmalak nan 8%, Agriculture leh a kaihhnawih tan 7 %, Energy sector tan 4%, Water & Sanitation sector tan 2%, Rural Development tan 1% ruahman niin 7% la bang hi department hrang hrangah sem darh a ni.

Covid-19 hripui do nan theihtawp chhuah a ni a, sawrkar sum pawh hripui dona atan hian nasa taka pawh pen a ni a. Hripui dona kawnga hmanrua leh damdawi mamawh chi hrang hrangte chu sawrkarin CSR kaltlanga neih theih nan kawng a dap a. Tualchhung leh sawrkar laipui
bakah India rampawn hmun hrang hrang atangin hri dona atan hian tanpuina thahnem tak kan hmu nghe nghe a ni.

8. Kum kalta ah khan, Public Works Department chuan Mizoram chhunga kawngpuite a enkawl chhunzawm zel a. Hripui leng karah pawh PWD chuan km 405 a thui formation cutting, km 47.3 a thui black top hna thawkin km 90 a thui concrete hmanga kawng siam hna a thawk bawk a ni. NH-54 kawngpui dungah Khamrang -Kawnpui, Khamrang - Buichali leh Kolasib - Bilkhawthlir kawng te pawh fur ruahtui tamlai dawl zo turin cheithat a ni.Aizawl-Thenzawl-Lungleikawng leh Bairabi-Zamuang kawng cheithat hna hautak zet pawh tha taka zawh a ni.

World Bank, Asian Development Bank leh NABARD sum hmangin State kawngpui 82 siam that a ni a. Hripui leng avanga hun eng emaw chen hna kal lai a khaihlak hnuah Tlabung-Kawrpuichhuah, Chhumkhum-Chawngte, Champhai-Zokhawthar leh Serchhip-Thenzawl- Buarpui kawng chei that hna pawh tha taka zawh fel a ni.

SEDP hnuaiah Mizoram New Capital Complex (MINECO)-a Mizoram State Accounts & Treasuries Building sak hna te, McDonald Hill Zarkawta CMO parking sak hna leh Economics & Statistics Department Building zauh (extend) hna thawh zawh a ni a. MINECO-ah High Court building sak hna te, High Court Parking te, Alternate Dispute Resolution Centre Building te, PHE E-in-C building leh District Court building sak hna te chu thawh mek a ni a. Chief Minister Staff Quarters block hnih sak hna te pawh thawh mek a ni bawk.

9. Power & Electricity Department chuan NABARD sum hmangin cheng nuai 7340 senna tura ruahman Tlawva SHP siam hna chu tha takin an zo a. Hun reiloteah mipui chhawr theih turin hman tan a ni dawn a, pawn lam atanga kawlphetha lei ngai a tih ziaawm beisei a ni. NEC sum cheng nuai 572 hmangin Zaizawhtlang lehThenhluma 33/11kV Sub-Station siam leh a hrui zam hna thawh zawh a ni bawk.
P&E Complex, Siaha khawpuiah cheng nuai 766 sengin 2x2.5 MVA, 33/11 kV Sub-Station leh 33kV line siam hna bakah 2x2.5 MVA, 33/11 kV Sub-Station leh 33kV line tho, Lawngtlai khawpui chhunga P&E Complex ah cheng nuai 678 senga siam hna te chu DoNER sum hmanga thawh zawh a ni.

10. Jal Jeevan Mission hnuaiah Public Health Engineering Department hmalakna chuan thingtlang khaw 248 tuam chhuakin mihring chenna in 59,514 hnenah tui herh haw mai theih, Functional House Tap Connection (FHTC) pek hna chu June, 2021 khan an thawk zo a. Swachh Bharat Mission (Gramin) hnuaiah Aibawk RD Block chhungah Plastic Waste Management Unit pakhat din a ni a, Keilungliahah Development of Recreation Centre lehAizawl tanAlternate GravityWater Supply Scheme chu thawh a ni a. NABARD hnuaiah Water Supply Scheme 19 leh AMRUT hnuaiah project pathum (3) kalpui mek te pawh tluang taka thawh chhunzawm a ni.

Kum 2020-2021 chhung khan PHE Department chuan an revenue target cheng nuai 6000 ah cheng nuai 5,471.01 an la lut thei a. Hripui leng avang leh sawrkarin tui hman man a tih hniam avangin kum 2021-2022 chhung erawh chuan an kum khat target cheng nuai 6500 atangin May 2021 thleng khan cheng nuai 613.4 chauh an la lut a ni.

11. Mahatma Gandhi NREGA hnuaiah Rural Development Department chuan chhungkaw 2,07,020 tan job card a siam a, ni 43 inhlawhna siamsak an ni tawh a ni. Kum 2021-2022 chhungin Ministry of Rural Development chuan Mizoram tan sum cheng nuai 30,994.35 a pe chhuak a, hemi hmang hian hna chi hrang hrang 5764 thawh niin heng zinga hna 3105 chu thawh zawh tawh a ni a. Kum kal mekah hian MGNREGA atangin Natural Resource Management (NRM) hnuaiah hna 5,597, Individual Land hnuaiah hna 3,889 leh Rural Infrastructure hnuaiah hna 122 te thawh leh mek a ni a. MGNREGA atang vek hian Jal Shakti Abhiyan-Catch the Rain Campaign hnuaiah MGNREGA kalpuina khua
zawng zawngah lei laih, dil siam hna, lei tawlh tur venna(gabion wall) siam hna leh tui khawlna khur (trench) laih hna te thawh a ni bawk. Kumin chhung hian Grey Water Management Campaign hnuaiah khaw 259 zet tuam chhuah hman beisei a ni.

PMAY-G hnuaiah cheng nuai 1616.214 hmuh niin chhungkaw 6600 hnenah in sak nan sem a ni a. Vawiin thleng hian in thar 4411 sak zawh a ni a. PMAY-G atanga sum dawn thin pangngai piah lamah chhungkaw 6980 tan PMAY-G Awass+ chu Ministry of Rural Development chuan kumin chhunga thawh turin Mizoram hnenah a pe a. Shyama Prasad Mukherji Rurban Mission (SPMRM) ah hian Mizoram chu project tha taka kalpui leh sum renchem kawnga tithaah Ministry of Rural Development chuan tum thum zet a rawn puang tawh a ni.

Mizoram State Rural Livelihood Mission hnuaiah RD Block 26- a chhungkaw 10143 te chu Self Help Group 1127 ah an intelkhawm a. Heng SHG te peipun tur hian sum cheng nuai 933 pek an ni. Farm Livelihood Intervention hnuaiah khaw 155 ah hmalak niin Mahila Kisan 7203 din a ni a, huan (nutritional garden) 6122 siam a ni. Kum 2020- 2021 sawrkar kum chhungin BADP hnuaiah sawrkar laipui Ministry of Home Affairs chuan Mizoram tan cheng nuai 24.579 a ruahman a, chuta tang chuan cheng vaibelchhe 12.2895 hmuh a ni tawh a ni.

PMKSY-WDC ah kum 2020-2021 chhungin hlawhtlinna hrang hrang kan nei a, Chung te chu :- Self Help Group 68 din te, mimal 175 hnenah leh sumdawnna tenau (micro enterprise) 759 tanpuina pek te, horticulture thlai hectare 752.64 a zaua phun te, hectare 956.25 a zaua ruahtui khawlna tura lei (soil) sawngbawl te, ruahtui khawlna tur 1131 siam te, ruahtui khawlna 296 chei that te a tel a ni. Lo neitu (farmer) 6320 te chhawr tangkai turin hectare 473.625 a zau chul ram chu rih leh theih tura cheibawl a nia, hectare 235.21 a zau ramro chu tui hmanga hnianghnar taka chawm theih turin buatsaih a ni bawk.
12. Urban Development & Poverty Alleviation Department chuan Mizoram Sawrkar flagship programme hnuaiah hmasawnna hna a thawk chhunzawm zel a. PAHOSS-ah sum cheng nuai 6139 awmin beneficiary 403 thlan chhuah an ni a, an zinga mi 11 in parking house an sa zo tawh a ni. District thar Khawzawl, Saitual leh Hnahthialah te department chuan DUDO office a dah kim tawh a. Special Assistance to State for Capital Expenditure hnuaiah khawpui panga (5) - Serchhip, Mamit, Khawzawl, Hnahthial leh Saitual a Solid Waste Management Centre din nan Department chuan cheng nuai 300 a hmu a. May ni 25, 2021 khan hna thawh tan niin sak zawh thuai beisei a ni.

COVID-19 hripui leng a darh zel loh nan SBM (Urban) hnuaiah UD&PA chuan khawpui leh veng hrang hrangah faina beihpui (cleanliness & sanitation) a kalpui zel a. Mizoram chhunga khawpui hrang hranga Sanitation a thawktute hri laka an him theih nan mask, kutkawr, sanitizer, hrik thahna (disinfectant), lukhum, quarantine-a awm mek te hman bik tur garbage bag leh a dangte a sem a. Hripui len hnuah mimal leh khawtlang, veng leh khawpui hrang hrang te chu hmuh theihin faina leh thianghlimnna kawngah hma an sawn a ni.

13. XV Finance Commission chuan sawrkar kum 2020-2021 chhungin Mizoram chhunga Village Council te tan sum cheng vaibelchhe 93 a dah a. Hei hian Lai, Mara leh Chakma Autonomous District Council chhunga VCte pawh a huamtela ni. LocalAdministration Department chuan khaw 834-a VC te hnathawh nan he sum hi tangkai takin a hmang a ni.

LAD chuan e-GramSwaraj application ah Mizoram chhunga Village Council zawng zawng te Gram Panchayat Development Plan (GPDP) a thun kim thei a. Hei hi XV Finance Commission Grant hmuh theihna tura sawrkar laipuiin tih ngei tura a ruat a nia. Finance Commission Grant sum hmahruai(1st installment) chu Village Councilawm zat atanga za zela 67 (VC 558) ah PFMS kaltlangin sem a ni tawh a ni. Village Council 103 ah beneficiary te tan sum pek chhuah a ni tawh a. He sum
hmanga khawtlang tana hmasawnna ruhrel din tur te pawh VC 246 tan geotagging tihfel tawh a ni.

Sawrkar laipui Ministry of Finance chuan a thawh hnihna atan sum cheng vaibelchhe 46.50 a pe chhuak leh tawh a, e-Treasury kaltlangin Village Council tinah sem a ni ang.

14. Sawrkar kum 2020-2021 chhungin Transport Department chuan sawrkar sumbawmah cheng nuai 3,354.07 a chhung lut a. Hemi kum chhung vek hian motor thar 25,816 register fel a ni a, mi 13,334 hnenah Driving License pek chhuah a ni. Department chuan hripui leng avangin khualzin phur bus 36 a neih te chu a tlan tir thei lo a. Amaherawhchu, heng bus te hi Mizoram pawna tangkhang te thiarluh nan tangkai taka hman a ni
a. Damdawi in leh CCC-a damlo te phurh luh nan hman tangkaia ni bawk.

Ministry of Road Transport & Highway duh dan angin February ni 1, 2020 atanga September ni 30, 2021 thlengin lirthei document te dam hun chhung (valadity) pawh sei a ni a, chhiah pek tlai vanga chawi belh ngai te chu ngaihdam an ni. State Bank of India nen inremna ziakin Vahan
4.0 leh Sarathi 4.0 hnuaiah online-a chhiah chawina siam a ni a. Vahan leh Sarathi software te pawh siam zawh fel thuai theih beisei a ni.

15. Higher & Technical Education Department chuan COVID-19 avanga zirlaite leh nu leh pa te harsatna chhawk zangkhai nan sawrkar enkawl leh technical& professional institution tinah admission fee a tihniam
a. Kum 2020-21 chhung khan zirlai 59,937 hnenah Pre-Matric Scholarship (for minority students) pekchhuah a ni a; zirlai 1,206 hnenah Post-Matric Scholarship (for minority students) pek a nih bakah zirlai 1,206 hnenah Merit Scholarship pek a ni. Heng bakah hian Class IX leh X-a ST zirlai 33,878 te tan Post-Matric Scholarship leh 11,046 tan Pre-Matric Scholarship pek mai theih tura buaipuimek a ni. The Mizoram State Higher Education Council (Amendment) Act, 2021 chu kumin March thla khan gazette a ni bawk.
16. Environment, Forests & Climate Change Department chuan ramngaw leh nungcha humhalh kawngah theihtawp a chhuah reng a. Green Mizoram Day June ni 11, 2021 pualin thing tiak phun tur nuai 1 chuang sem chhuah a ni. Aizawl Zoological Park chu chei that a nia; Royal Bengal Tiger pahnih dahna tur pawh peihfel a ni. Botanical Garden siam turin ruahmanna siam a ni a, hei hi Eco-tourism hmasawnna atan leh nungcha leh ramngaw humhalh pawimawhna a taka inzirtirna tura buatsaih a ni. Kum 2020-21 chhung khan ramsa in buh leh thlai, in leh lo a tihchhiat sak chhungkaw 126 hnenah zangnadawmna cheng nuai 34.44 pek chhuah a ni.

17. Department of Geology & Mineral Resources department chuan in hmun, quarry leh leimin hrang hrang enfiah hna thawk in mining permit leh mining lease a pechhuak thin a. Kum kalta chhung khan Rs.5,27,79,093/- an la lut a ni.

18. Irrigation & Water Resources Department chuan ‘PMKSY- HarKhetKoPani’ hnuaiah hectare 36 a zau tuamtur Minor Irrigation project 36 kalpuiin, hei hi loneitu 1,055 ten an chhawr tangkai thei dawn a. Heng atan hian kum 2020-21 chhung khan sawrkar laipui atangin cheng nuai
765.35 hmuh a ni. Heng bakah hian district parukah Groundwater Irrigation project 13, cheng nuai 1604.89 man kalpui a ni bawk. Chawmzau Groundwater Irrigation Project, Serchhipa tuichhunchhuah 31 laihna tur atan NABARD atangin cheng nuai 118.68 kum 2020-21 atan hmuh a ni tawh bawk ani.

19. Animal Husbandry & Veterinary Department chuan kum 2020- 21 chhung khan Mizorama vawkvulh tihpun nan sawrkar laipui atanga sum cheng nuai 315 a hmuh hmangin Aizawl, Lunglei, Siaha, Champhai, Kolasib, Serchhip, Lawngtlai leh Mamit ah Piglet Multiplication Farm unit 10 a buatsaih a. Rural Backyard Piggery Development Scheme atana sawrkar laipui atanga puihna cheng nuai 79.38 hmuh chu vawkvulhtu 420 te hnenah sem chhuah turin ruahman a ni. Rural Backyard Goatery Scheme atan sawrkar laipui atangin tanpuina, cheng nuai 70.680 hmuh a
ni bawk a, hei hi kel vulhtu 119 te puihna tur a ni a. Ar vulh tih hmasawn nan ar vulhtu mi 2600 puihna tur cheng nuai 256.99 chu Rural Backyard Poultry Development (beneficiary 2000) leh Innovative Poultry Productivity Projects (beneficiary 600) hnuaia kalpui mek a ni bawk.

African Swine Fever hri hi kumin March ni 21, 2021-a Lungsen khuaa a len thu hriat a nih atanga tun August ni 12, 2021 thleng khan vawk 22,371 a thi tawh a. He hri hi a darh zel loh nan hri vei vawk 8579 te suat an ni tawh bawk. Hri lenna hmun ah hian vawk 45,288 dang chu hri kai mai thei dinhmunah an awm mek bawk a ni. Tun dinhmuna pawimawh ber chu vawkvulhtu, he hrileng avanga vawk tamtak chân tuten bul an tan that leh theihna tura a theih ang anga tanpuia tuamhlawm hi a ni a. He ASF hrileng avanga chhiatna hi Disaster Act, 2005 hnuaiah chhawmdawlna pek a nih theih nan he hrileng hi ‘State of Calamity’ a puang turin hmalak mek a ni.

20. Covid-19 hrileng avanginstate chhunga sangha thar chu kumhmasa nen khaikhin in za zela 38% in a tlahniam a. Sangha khawitute harsatna eng emawchen sutkian sak nan sawrkar chuan SEDP kaltlangin Rs.200 lakh man hu sangha chi a sem dawn a ni.

21. Mizoram Sericulture Department chu a hmalaknaah hmarchhak state zinga project kalpui tha ber ‘Best Implementing State’ a puan a ni a. Integrated Sericulture Development Project, Integrated Bivoltine Sericulture Development Project leh Integrated Muga Silk Development Project a kalpui mek chu khaw 209 a chhungkaw 5651 ten hamthatna an hmuh phah a, ram 11404 sq.km a zau a huam a ni. Nikum December thla khan Mizoram thar silk la atanga dehchhuah thil hrang hrang zawrhna Silk Showroom hawn thar a ni.

22. Commerce & Industries Department chuan kuthnathawktute’n a tam thei ang ber hlawkna an tel theih nan an thil thar hralh chhuahna tur ruahmanna hrang hrang a siam a. Tun dinhmunah Sairang Market chu sak
zawh tawh niin, Ngaizel leh Bawngkawn ah wholesale market siam hna kalpui mek a ni.

23. Nitin inhlawh chawpa a eizawng te hamthatna siam sak turin Labour, Employment, Skill Development & Entrepreneurship Department chuan nasa takin hma a la zel a. Sawrkar hnuaia in register te leh a hranga awm te chanvo humhalh sakna turin Labour Law chi hrang hrang te kenkawh a ni a. April - June, 2021 chhung khan hnathawktu 10,893 ziahluh an ni a, kum 2020-21 chhung khan thawktu inziaklutte tanpuina atan Rs.5,36,52,000/- hman a ni. April ni 1, 2021 atang khan Covid-19 package chu kalpui a ni a, registered labour te chu COVID-19 avanga an inenkawlna senso, Rs. 10,000 thleng tumsak turin MedicalAssistance leh nunna chan an awm thulha an chhungte tan Death Benefit Rs.3,00,000 ruahman a ni.

State pawna inhlawhfa a hnathawkte, COVID-19 hrileng avanga an hna chhunzawm thei lova, lo let ngaite chu an intun nun nan leh bul an tan lehna turin Mizoram Youth Commission-in Livelihood Generation for Returned Migrant Workers due to Covid-19 thawh hnihna chu January ni 19, 2021 khan a kalpui tan a. NEC atanga cheng vaibelchhe
2.7 hmuh atangin za zela 60% chu Skill Training Programme for the Livelihood of the Reverse Migrant Workers atan pek chhuah a ni.

24. Sports & Youth Services Department chuan infiamna khawvela Mizoramin hma a sawn zel theih nan chak takin hma a la zel a. Hawn mai theihin SaitualArtificial Football Turf, Sihphir Multipurpose Indoor Hall, Joint YMA Field, Vaivakawn a Multipurpose Sports Complex te, Youth Recreation Centre cum Amalgamated Office,Sports & Youth Services, etc. te chu hawn hmabak a peihfel tawh a ni a. Mizoram State Sports Council hnuaiah hna thawh mek eng emaw zat a awm a. Chung zingah chuan Khelo India atangin Rs.550 lakh man Muallungthu Sports Centre- a Synthetic Hockey Turf phah te, Khelo India hnuaia Rs.500 lakh man Synthetic Football Turf 1st BN. MAP Football Ground, Armed Venga
phah te, NEC hnuaia Rs. 682.90 lakhs man Artificial Turf Hnahthial a phah leh a dangte a tel a ni. Mamit, West Phaileng, Kawrthah, Lunglei leh Lawngtlai-ah Residential Sports School sak nan PMJVK atangin cheng Rs.16751.70 lakh hmuh a ni.

Sports Promotional Programme chuan rah tha a chhuah zel a. Mizoram atanga kan infiammi Lalremsiami chu kumin Tokyo Olympic Games 2020-ah India ram aiawha Hockey Team-a khel tur zingah thlanchhuah a ni chu Mizoram pum tan thil chhuanawm tak a tling a. Mizoramsorkar chuanamah chawimawinan leh lawmpuinan sumfai cheng nuai 25 bakah sorkar hna leh Kolasib-ah inhmun a pe dawn a ni. Ani bakah hian infiammi tha tak tak kan neih te hian khawvel huapah Mizoram hming an titha em em a ni. Dubai a May ni 14-31 a Asian Elite Boxing Championship buatsaihah Lalbuatsaihichuan silver medal a la a. March ni 23-31, 2021 a Tashkent, Uzbekistan-a World Junior Weightlifting Championship buatsaihah Jeremy Lalrinnunga chuan silver medala la bawk a ni.

25. Tourism Department chuan khawvel pum tuamtu hrileng chuan ziaawm a pan hun tur thlir chungin tourismtih hmasawnnanruahmanna hrang hrang a siama. Dan leh dun siam bakah tourism & hospitality service lama thiamna tihhmasawnkawngah nasa takintana la a ni. Sawrkar laipuia Ministry of TourismchuanAizawla Convention Centre & Associated Infrastructure sakna turin Rs.3994.75 lakh chu March ni 31, 2021 khan a pe a ni. COVID-19 hrileng avanga khualzin an tlakhniam tak avangin kum 2019- 2020 a Rs.305.70 Lakh lakluh chu Rs.38.39 Lakh ah kum 2020-2021 chhung khan a tlahniam a ni.

26. Social Welfare & TribalAffairs Department chuan ruihhlo do hna ‘Drug Free India Campaign’ chu ngawrh takin district pathum - Champhai, Aizawl leh Kolasib ah a kalpui a. Aizawl, Siaha and Lunglei District-a Senior Citizens’ Day Care Centre-ah kum upa mi 750 hnenah Covid Care Package semchhuah niin, he care package ah hian ei tur leh hri laka
invenhimna leh intihthianghlimna te a awm a ni. Kum 100 tling tawh mi 43 hnenah International Day of Older Persons pualin lawmpuina sumfai pek a ni bawk.

27. Women & Child Development hnuaiah Anganwadi Centres 2244 awmin, Integrated Child Protection Services Scheme kaltlangin Women & Child Development hian Children’s home 33 enkawl lai a nei a, hemi bakah hian observation home 8, special home 2 leh adoption centre 7 a enkawl bawk a ni. District tinah office neiin, hmalakna neih belh chhoh zel a ni a. Kum 2020-21 chhunga financial achievement hi Rs. 19,56,31,999/- a ni.

28. Hripui leng avangin Art & Culture Department chuan kut hrang hrang a buatsaih thin te chu virtual-in, website leh social media kaltlangin NEZCC nen thawkdunin a kalpui a. Lunglei-a Regional Museum sak nan 1st Installment Rs. 4.136 Crore leh State Matching Share Rs. 91.90 lakhs hmuh a ni tawh a. Hmalakna pawh tha taka kalpui a ni. Hemi bakah hian Lawngtlai-a LaiCultural Centre-Cum-Auditorium sak chhunzawmna tur 3rd Instalment Rs.100.00 lakhchu NEC atanginhmuha nibawka, he auditorium hi peihfel tep a ni.

29. Accounts &Treasuries chuan kum 2020-21 chhung pension case a dawn 3041 atangin 2386 case a ching fel a. Pension payment order 2177 dawnah, 2177 ( MLA 173 pension tiamin) tihfel (issue) sak an ni a. Sawrkar hnathawk ten loan chi hrang hrang 1973 an dilna dawn a ni a, heng zingah hian 1115 case chu chinfel a ni bawk a ni. Gazetted officers (new appointment, promotion, transfer, pay increment, ACP etc) case 6995 tih fel a ni a, non-gazetted case 1327 pawh tih fel a ni bawk a ni. Office pathum bakah, village council 108 audit a ni a, Registered Firms & Socities, NGOs etc audit nan Rs. 1,12,524/- hmuh a ni a, sawrkar account a chhun luh a ni. GPF/DLI Final Payment phal case 1629 a awm a, GPF payment phalsak belhkhawm hi a vaiin Rs. 208,87,83,812/- a ni.
Kum 2020-21 financial year chhungin pension case thar 83 dawn a ni a, 60 case chu chinfel sak an ni a, March ni 31, 2021 khan New Pension Scheme subscribe mi 9297 an awm a ni.

30. Law & Judicial Department hnuaiah justice sector tih changtlun nan 14th Finance Commission atangin Scanning & Digitisation of Case Records pilot project pathum- Gauhati High Court (AB), District & Sessions Judge, Aizawl Judicial District leh District & Sessions Judge, Lunglei Judicial District-ah te kalpui a ni a, documents te tha taka vawn him a ni. High Court leh District Court Buildings, MINECO, Aizawl sak chu hripuilen lai pawhin a theih ang anga hnathawh chhunzawm a nia, tun dinhmunah hian hna za zela 86 chu thawh zawh tawh a ni.

Aizawl leh Champhai-ah Fast Track Courts leh 1 Exclusive Fast Track Court, Aizawl-ah te January, 2021 atangin din a ni a, heng court ah hian chak takin Rape & POCSO case te rang taka chinfel thin a ni a. January atanga June, 2021 inkar chhungin Rape & POCSO case buaipui mek 72 a awm a ni, a tahtawlha case te hi chinfel zel a ni.

31. Information & Communication Technology Department chuan Mizorama Telecom a lo changtlun zawkna turin theihtawp a chhuah zel a, Mizoram Telecom Infrastructure Policy pawh siam a ni. Chief Secretary kaihhruaina hnuaiah Mizoram Broadband Committee din niin, anni hian Mizoram chhungah telecom hmalakna hrang hrang an thlirho thin dawn a ni. BharatNet hnuaiah hian khaw 41-ah Optical Fiber hmangin thlunzawm tawh a ni a, khaw 408 ah V-SAT bun tawh a ni bawk. Covid 2nd Wave kan hmachhawn mekahhian telecom lama mipuite harsatna tamtak sukiang turin Task Force on Mobile & Internet Services pawh din a ni tawh nghe nghe a ni.

‘IT Education Programme for Schools’ atana senso zawng zawng hi NEC tum a ni a, hemi hmang hian Mizoram School Education
Department hnuaia sawrkar school-te Information Technology hmanga tihchangtlun an ni a. He programme hnuaiah hian High School / Higher Secondary School thlanchhuah 71-ah kum 2021 chhungin Desktop Computer set 7, Multifunction Printer 1 theuh leh UPS 4 theuh pek a ni. PMJVK hnuaiah High school thlanchhuah 20-ah Smart Classroom siamsak a ni dawn bawk a ni.

32. Lengpui airport tih changtlun nan Aviation Wing (GAD)hnuaiah Isolation Parking Bay, Lengpui Airport (Rs. 625.74 lakhs), Apron Extension & Runway Safety Area, Lengpui Airport (Rs. 478 lakhs), Electrification of DVOR, Hmunpui (Rs. 171.06), Approach Road Black Topping (1.5 kms) te chu tha taka zawh fel a ni.

33. Taxation Department chuan kum 2020-21 financialyear chhungin revenue Rs. 67,782.44 lakhs a la lut a; May 2021 thleng khan Rs. 12,599.01 lakh sawrkar-ah a chhung lut a ni.

34. District Council& MinorityAffairs Department chuan Ministry of Minority Affairs, GoI atangin Autonomous District Councils pathum chhunga Community Service Centre, Sports Complex leh Girls’ Hostel etc sak nan first instalment atan Rs 2881.18 lakhs dawngin, hmalak mek a ni.

35. Disaster Management & Rehabilitation Department kaltlangin Health & FamilyWelfare Department leh 11 District Disaster Management Authorities te chu Covid-19 donatura tanpuina sum pek chhuah an ni a. DM&R hian Covid-19 hripui len laia harsatna awm thei sutkian nan Mizoram State Control Room-cum-State Emergency Operation Centre for Monitoring pawh a enkawl a ni.

36. Information & Public Relations Department pawh sawrkar department pawimawh tak zinga mi a ni chhunzawm zel a. Covid-19 hripui leng dona kawngah pawh sawrkar department zinga a hmatawng pawlah
tang chhunzawm zelin mipui tana hriattur pawimawh thehdarh kawngah te chhun leh zan zawmin an thawk a. Thuchah pawimawh tak tak te, video clip hmanga mipui zirtirna te leh mithiamte sawihona (Talk show) bakah mipuite hnena sawrkar hmalakna kimchang hriattir turin theihtawp an chhuah reng a ni. Lianchhiari Run NEC-Multi Facility Centre, NEC sum hmanga sak mek chu 70% hna thawh zawh a ni tawh a. Mizoram Press Accreditation Rules pawh hman theih a peih fel a ni tawh bawk.

37. Aizawl District Bawrhsap Pisa pawhin State khawpui ber Aizawl enkawltu mawhphurhna leh a fawng vuantu a nih angin hna pawimawh tak tak a thawk chhunzawm zel a. Dan loa Mizoram rawn lut thinte venna kawngah uluk leh khauh takin Inner Line Permit pekchhuah leh thlitfim hna kalpui a ni.

Kum 2020-21 chhung khanArms Branch atangin Silai kawl phalna 233 a pe chhuak a. Heta tanga sum lakluh hi Rs 24,30,310/- lai a tling a ni. Aizawl district bikah hian kum 2011 Chhiarpui in a tarlan dan chuan mihring 4,00,309 an cheng mek a. Tunah hianAizawl District-ah Aadhaar a inziaklut 93.67% an awm tling tawh a ni.

Kum hmasa lam atangin harsatna lian tak tak Mizoramin a tawk chho a. Kan hun tawng leh harsatna atangte hian midangte kan mamawhna bakah nun khawchhuahna atana tanrual pawimawhna te kan hrechiang leh zuala. Hripuileng te himihringte inthlahdah vang leh kan chenna khawvel enkawlna kawnga kan tih tur te kan tih tawk loh vangah a ngaih theih awm e. Heivang hian kan zain kan chenna chhehvel leilung, ramngaw leh nungcha humhalh kawngah te rilru thar puin hmalam kan pan a ngai a ni.

Kan hriat theuh angin ram mipuite huaisenna, inpekna thuk tak, tuarchhelna leh tumruhna avangin India ramin zalenna a sual chhuak a. Chutiang bawkin tuna kan hmachhawn Hripui pawh hi kan hneh leh ngei dawn tih ka ring tlat a. Kan harsatna hmachhawn mekah hian zam mai
lovin tumruhna, huaisenna, thuawihna leh chhelna nen hma lam pan ila; kan hmalamah hlawhtlinna lian zawkin min hmuak a ni tih i hre reng ang u.

Kan himna leh damna tura chhun leh zan zawma rim taka hnathawktu - Daktawr, Nurse leh Healthcare Worker zawng zawngte zahna chibai ka buk nawn leh a. Mizoram mipuite hian kan tana in inpekna hlu tak te hi kan hre reng tawh dawn a ni. Hrileng avanga kan inkharkhip laia eitur kan tlakchham lohna tura kut hnathawktu te thil phalna te, sum leh hlawkna um lova a mamawhtu te tana an thawhrimna rah te phal taka pe thin tute kan chawimawi a. Mipui himna tura sawrkarin inkaihhruaina a tih chhuah thin te tha taka zawm tlan a nih theih na atana - Task force te, khawtlang hruaitute, tlawmngaipawlte, Covid-19 volunteer te leh Kohhran hruaitute thawhrimna leh hlawhtlinnah te ka lawm em em a.Kan zavaia tanrualna leh thawhrimna zara hlawhtlinna ropui tak avang hian in zavaia chungah lawmthu ka sawi nawn leh a ni.

Ka lawm e.

Jai Hind!

Attachment

  • Loading attachment...