479/2025-2026

Lunglei, 2025 Ṭomir thla ni 19: Vawiin khan Lunglei District AIDS Prevention and Control Committee (DAPCC) chu an Chairman, District Bawrhsap Pi Navneet Mann hovin Lunglei DC Conference Hall-ah an ṭhu khawm a. Kum 2024-2025 chhunga Lunglei District-a HIV/AIDS dinhmun leh HIV/AIDS venna kawnga hma lakna hrang hrangte an thlir let.

Lunglei DAPCC ṭhut khawm hi Mizoram State AIDS Control Society (MSACS), Aizawl aṭangin Project Director Dr Jane R. Ralte hovin thawktute'n telpuiin, Lungleia health department hnuaia thawktute leh line department hrang hrang official-te, Sub-Headquarters YMA, BCM Social Concern Department leh TI NGO hrang hrang ai awhte an tel a. DAPCC Member Secretary, Lunglei District AIDS Control Officer Dr K. Lalhmachhuana chuan kum 2024-2025 chhunga DAPCC hma lakna leh sum dinhmun report pein, Lunglei Cluster DISHA Cluster Programme Manager Dr Zodinpuii Hrahsel chuan kum 2024-2025 chhunga Lunglei District-a HIV/AIDS endik, hmuh chhuah leh enkawl dan dinhmun a tar lang a. Pi C. Zothanzuali hnen aṭangin HIV/AIDS kai hlauhawm zualna hmuna mite zinga HIV/AIDS darh zel tur venna kawnga thawk tura DAPCC hnuaia din, Sampoorna Suraksha Kendra (SSK) chungchang leh an hma lakna tur hmachhawpte ngaihthlak ni bawkin, member-te'n Lunglei District-a HIV/AIDS venna kawnga hma lak zel dan tur an sawi ho nghal a ni.

Chairman Pi Navneet Mann chuan tun hnai kum 5 chhunga Lunglei District-a HIV/AIDS hmuh chhuah thar zatin kiam lam a pan leh thisen endik aṭanga kai thar hmuh chhuah zatah state pum chawh rual (average) aia hniama Lunglei District a awm chu hmasawnna lawmawm a nih rualin, ṭan lak erawh a la ngai hle, tih a sawi a. HIV/AIDS chu a tihdamna a awm loh laiin ven leh khuahkhirh theih a nih avangin ṭan rualna hmanga tihkiam theih a nih thu sawiin, Mizoram leh Lunglei District data aṭangin HIV/AIDS chu ṭhalaite zingah a hluar tih leh mipat hmeichhiatna hman aṭanga inkai chhawn a tam ber tih a lan chian avangin hemi tiziaawm tur hian sawrkar leh thawktute bakah, YMA leh NGO-te, kohhran leh mi tin te'n theih tawp chhuaha hma lak tlan a ṭul a ni, a ti.

MSACS Project Director Dr Jane R. Ralte pawhin HIV/AIDS chungchangah Mizoram dinhmun a ṭhat loh em avangin NACO leh MSACS ringawt ni lo va, kohhran leh tlawmngai pawl hrang hrangte leh media mite nen HIV/AIDS laka himna leh invenna tur inzirtir kawngah thapui thawha hma lak sauh sauh a ṭul thu a sawi a. Mizorama HIV/AIDS inkai chhawnna 68% chu mipat hmeichhiatna aṭangin leh 30% chu inchiuna hriau thianghlim lo inhman ṭawm aṭangin a nih thu sawiin, mipat hmeichhiatna hman dan him leh invenna (condom) hman uar inzirtirna kawngah sawi hreh leh timna nei lova hma lak a ṭul tak zet tawh tih a sawi a. Hemi kawngah hian middle sikul aṭanga inzirtir ṭan a ṭul tawh hial thu leh kohhran leh tlawmngai pawlte nen thu khat vuaa hma lak a ṭul tak zet thu te, ruihhlo ngaite'n hriau thianghlim chauh an hman theih nana hriau thianghlim hman tur chhawp chhuahsakna (syringe exchange programme) kalpui pawh uar leh zau zawka kalpui a ṭul thu leh tlawmngai pawl hrang hrangte thlawpna leh thawhpuina an mamawh thu te a sawi a. Mahni dinhmun chiang taka hriat theih nan thisen endik (test) kalpui ṭhat a pawimawh, a ti bawk.

Lunglei DAPCC meeting chuan Lunglei District-ah HIV/AIDS a hluara a darh zel loh nan theih tawp chhuaha hma lak zui zel ni se tiin, HIV/AIDS inkai chhawn dan hawi zawng thlirin mipat hmeichhiatna laka inthiar fihlim tur bakah, a hman dan him leh invenna (condom) hman inzirtir te chu uar zawka kalpui ṭha an tih thu an sawi a. Inkai chhawn tamna dang hriau thianghlim lo inhman ṭawm aṭanga inkai chhawn a kiam theih nan, ruihhlo dona kawnga hma lakna leh inchiu ṭhinte HIV/AIDS laka an him zel theih nana hma lakna chu a kal kawp a pawimawh thu sawiin, sawrkar thuneitute emaw, YMA leh VDP te'n emaw ruihhlo ti ṭhinte ruihhlo an mansak chang pawhin hriau thianghlim an kawlte chu khawm telsak lo se, ruihhlo tite zinga HIV/AIDS darh tur venna kawngah awmzia a neih an beisei thu te an sawi bawk.

Vawiin meeting-a tar lan a nih danin, kum 2024-2025 chhung khan Lunglei District chhunga General client (raipuar ni lo) HIV an kai leh kai loh endik mi 6,373 awmin, HIV kai hmuh chhuah thar 123 an awm a, endik zat aṭanga kai zat hi 1.93% a ni a. Mizoram pumah General client HIV endik 59,243 atangin HIV kai hmuh chhuah 1,851 (3.12%) an awm thung. Raipuar (ANC client) bikah Lunglei District-ah mi 1,885 endik aṭangin HIV kai hmuh chhuah 7 (0.37%) awmin, Mizoram pumah raipuar endik 18,425 aṭangin HIV kai 106 (0.58%) an awm bawk a. Kum 2024-2025 chhunga Lunglei District-a General client HIV kai hmuh chhuah 123 zinga mi 84 chu mipat hmeichhiatna kal tlanga kai niin, hriau thianghlim lo inhman ṭawm aṭanga kai 38 leh kaina chin hriat loh mi 1 an awm a. Mi 123 zinga mi 55 chu kum 25-34 inkar niin, kum 35-49 inkar mi 39, kum 15-24 inkar mi 15 leh kum 50 chung lam mi 14 an awm a ni.

Lunglei District-ah hian HIV endik zat aṭanga HIV kai hmuh chhuah zat hi kum 2020-21-ah General-ah 4.50% leh ANC-ah 0.7%, kum 2021-22-ah General 3.85% leh ANC 0.83%, kum 2022-23-ah General 3.61% leh ANC 0.56%, kum 2023-24-ah General 1.85% leh ANC 0.49%, kum 2024-25-ah General 1.93% leh ANC 0.37% te niin, a pum pui thlirin a tla hniam zawngin a kal a. Kum 2008 aṭang khan (kum 18 chhungin) Lunglei District-ah HIV kai hmuh chhuah mi 2,156 awm tawhin, HIV damdawi (ART) la mek mi 1,473 an awm a, mitthi report 446 an awm.

Attachment

  • Loading attachment...