871/2024-2025

UPGRADATION OF SCHOOLS (2023) CHUNGCHANG MIZORAM MIPUITE HRILHHRIATNA

Ni 18.6.2024 (Tuesday)-a Council of Ministers ṭhu khawm chuan ni 27.09.2023-a Council of Ministers meeting-in Upgradation of Schools chungchanga memorandum lo lut a pawm tawh chu ngun takin a ngaihtuah ṭha leh a. School 340 (180 - Provincialisation/52 - Provisional Ad hoc GIA/108 - Lump Sum GiA) dinhmun chawisanna (upgradation) kalpui a nih danah hian thil fel tawk lo tam tak a awm avangin Council of Ministers meeting thutlukna hmasa zawk thu ṭhiatin, en ṭhat leh turin a ti ta a ni.

ZPM Party-in sawrkarna a chan tirh aṭang khan he thil hi ngaihven zui nghal niin, school 340-te dinhmun chawisanna tur pawh 2024-25 State Annual Budget-ah dah nghal a nih bakah, school 180-te provincialisation file pawh DP&AR lamah thawn nghal a ni. Amaherawhchu, upgradation hi a taka kan kalpui dawn takah chuan Mizoram sawrkarin dan (act & rules) a neih sate hnuaia hman theih loh khawpa sawrkar hmasa Council of Ministers meeting-in a lo siam avangin ngaihtuah ṭhat tura chhawp chhuah leh a ngaih phah a. Upgradation chungchang hi CM hnenah pawh vawi hnih (2) lai thlen a ni tawh bawk. School upgradation hi tuna sawrkarna chang mek emaw a minister ang emaw pawhin, tihtawp emaw tihdanglam emaw kan duh ngawt lem lo a. Zirtirtu tam tak tihlungngaih kan neih tur leh politics-a inbeihna awm thei tur pawh ngun takin kan ngaihtuah tel a. Felfai taka zirtirtu leh khawtlang chhawk zangkhaina ai maha inthlan hmachhawn turah tlin duh luat avanga thil tih ni ngeia ngaihah hian, dan kal kan theih loh thil a awm tak avangin tun hun hi kan thleng ta a, sawrkar pawhin pawi a ti hle.

School 340 upgradation atana sawrkar hmasain a lo kalpui dan chu a hnuaiah hian tar lan a ni: -

Present Status

Level

No of Schools Upgraded/

Total No of Schools

 

Adhoc GiA

Middle School

 

Provincialised (180/205)

48/64

High School

120/129

Higher Secondary School

12/12

 

Lumpsum GiA

Middle School

 

Pro Ad hoc (52/138)

7/36

High School

11/50

Higher Secondary School

34/52

 

 

 

 

Privately/ Community owned

 

Middle School

A

 

Lumpsum GIA (108)

 

(Ni 27.9.24 CoM

meeting in school 110 rawtna awm atangin 2 an paih)

22

B

6

C

9

 

High School

A

17

B

15

C

14

 

Higher Secondary School

A

6

B

11

C

8

School upgrade tura tihte dinhmun dik tak leh rules hnuaia an tlin leh tlin loh tar lanna chu a hnuaiah hian dah leh a ni a.

A. Provincialisation: -

 

Sl No

 

Schools

No of Schools Upgraded

No of Schools that meet the

criteria

No of Schools that do not meet the required

criteria

A

B

C

D

E

1

HSS

12

12

Nil

2

HS

120

27

93

3

MS

48

2

46

 

TOTAL

180

41

139

B. Provisional Ad hoc Grant in Aid: - 

 

Sl No

 

Schools

No of Schools Upgraded

No of Schools that meet the

criteria

No of Schools that do not meet the required

criteria

A

B

C

D

E

1

HSS

34

32

2

2

HS

11

6

5

3

MS

7

4

3

 

TOTAL

52

42

10

 C. Lump Sum Grant in Aid: -

 

SI

No

 

Schools

No. of Schools Upgraded

No. of Schools that meet the criteria

No. of Schools that do not meet the required criteria

A

B

C

D

E

1

HSS

25

21

4

2

HS

46

14

32

3

MS

37

25

12

TOTAL

108

60

48


HARSATNA A AWM CHHANTE

1. Sawrkar hmasa thuchhuah No. F. 2301S/S/2023-EDN/40-42 Dated 22nd September, 2023-ah khan provincialisation kalpui a nih dan tur leh school upgrade-in an neih ngei ngaite a tihchhuah hnu ni nga (50 lawk, ni 27.9.2023 khan school 180 an provincialised zinga school 139-in heng ‘criteria’ te hi an pha lo thung a. He notification hian ngaihhnathiam theihna tur (relaxation clause) a dah tel loh avangin dan angin kan kal pui thei ta lo a ni. Ni 22.9.2023 Notification-in a phut angin building nei, kum 4 chhunga Board Exam-a pass 80% nei leh school naupang 90/80/60 nei tura a phut pha lo 139 lai an awm avangin en ṭhat leh tura tih a nih phah ta a ni.

Tin, sorkar thuchhuah No. F.23015/7/2023-EDN/4 dated 29th September, 2023 hmanga school zirtirtute screening tih tum a nih mek laiin HSS zirtirtu (Level 10) bik hi DP&AR phalna lak hmasak phawt ngai a nih avangin Notification hi a taka kalpui theih a ni ta lo bawk a ni.

2. School 52 lai ‘Provisional Ad hoc Grant in Aid’ dinhmuna hlan kai an nihna hian dan beh chhan engmah a nei lo a. Dan kan neih sain Lump Sum GIA leh Ad hoc GIA chauh a neih avangin ‘Provisional Ad hoc Grant in Aid’ a hlanna tur a awm ta si lo a, ‘upgradation’ hi kalpui a theih leh ta lo a ni. Tunah hian Provisional Ad hoc Grant in Aid Rules buatsaih niin, DP&AR leh Law & Judicial Department phalna neih vek a ni tawh a. Council of Ministers meeting pawmpuina chiah a ngai tawh thung.

‘Provisional Ad hoc Grant in Aid’ a hlan kai tur school-te pawh hian ni 22.9.2023-a Notification-in nei tura a phutte hi school sawm (10) laiin an phak loh avangin en nawn leh tura tih a nih phah ta a ni.

3. Lump Sum Grant in Aid-a hlan kaite zingah school 48 hian dan ina a phutte an nei/pha lo a. Tin, Notification tihchhuahah khan, tihsual palh thilah, Higher Secondary School dawn tur zat chauh tar lan niin Middle leh High School-te nen huang khata dah an ni ta vek a. A taka kalpui a theih loh laiin Notification siam ṭhat leh mai ai chuan Council of Ministers meeting-a chhawp chhuah leh atana tih a ni ta a. Lump Sum GIA-a hlan kaina Notification tihchhuah ni hi ni 29.9.2023 a ni a, kum 2023 MLA inthlan hun an puan a, Model Code of Conduct ken kawh a nih hmaa siam ṭhat leh theih a nih tho laiin eng vanga siam ṭhat loha awm ta nge tih chu a chhanna kan hre thei ta lo.

Sawrkar hmasain school 340 lai ‘upgradation’ a lo kalpui tawh hi a taka chantir turin harsatna hrang hrang kan tawk tih chu a hriat ta a. Rules siam ngai leh Notification siam ṭhat ngaite buaipui nghal char char niin rules thar pahnih (2) chu DP&AR leh Law & Judicial Department phalna kan la vek tawh a. Rules awm sa aṭanga ngaihhnathiamna kan pek dan tur chin pawh ngaihtuah mek a ni. School upgrade phu tak takte chu upgradation kalpui chhunzawmsak an nih dawn laiin danin a phut anga building pawh nei lo, result nei chhe lutukte leh school naupang neih tlem lutukna school zirtirtute leh a enkawltute chu ṭang leh zual sauh turin kan ngen a. Inthlan dawna, hnawhsaruma thil tih a nih avangin heng harsatnate hi kan tawk ta a ni tih hi min hriatthiampui turin Zoram mipuite kan ngen tak meuh a ni. Zirtirtu, chhungkua leh khawtlang ṭhahnem tak an hrilhhai ngei ang tih pawh kan ring. Hetiang ang thutlukna siam hi thil awlai lo tak a ni tih min hriatsak tura kan ngen rualin an tan kan bei zel a ni tih min hriatsak turin kan ngen leh a. Tunah hi chuan fim takin, dan kan neih sa en chung zel leh, upgrade phu, school-ten duhsak an hlawh theih nan hma lak a ni chho ang.

Press Conference - Upgradation.docx