Thian duh takte u,

Aizawl YMCA President leh India hmarchhak YMCA Chairman ka nihnain World Peace Day vawi 65-naah hian, Remna leh Muanna Lal, nang leh kei min Chhandamtu Lal Isua Krista hmingin chibai ka buk a che u.

Kum 65 liam ta August 6, 1945 khan America-in Japan khawpui pakhat Hiroshima-ah atomb bomb a thlak a. Mi nuai tam thiin ram tui lei lo engemaw zat an awm a. Hemi ni champha a lo thlen hian khawvel puma YMCA chuan "World Peace Day", khawvel muanna niah hmangin a serh thin a. Dec 2, 1941 chawlhni zing vartiana America inrin loh lai taka Japan-in America lawng chawlhna leh ralthuam dahna pawimawh Pearl Harbour a bomb chhiat sak avangin America thinrim chuan a bei let ve ta a. Indopui 2-na tawp dawn lamah Japan tukdawl nan an ram khawpui pakhat thil siamna hmunpui leh sipai hmunpui ni bawk, mi nuai 3 chuang chenna Hiroshima chu bomb chhiat sak turin USA President Harry S Truman chuan thupek a chhuah rup mai a.

Bomb thlaktu tura pilot thlan Col. Paul Tibbets chuan a fighter bomber B-29, a nu hming chawia 'Enola Gay' a tih hmangin, atom bomb ton singhnih hu laia chak chu boruak feet 31,000-a sang atangin Hiroshima khuaah August 6, 1945 zing dar 8:15 khan a thlak ta dup mai a. Mihring 78,150 thi nghalin mi tam tak an hliam a. He khawpui sq. mel 5 huam chhunga thil chu a chhe vek a. A hnua boruak chhia leh a kaihhnawihin a tihhlumte nen mi 2,37,062 laiin nunna an chan a. Tlang rama awm ni hlauh lo sela chuan an mang phiar ngei ang. Thi zinga tam ber chu hmeichhia leh naupang an ni. A va rapthlak tehlul em!

Indopui 2-na chhungin mihring maktaduai 53 chuangin nunna an chan a. Japan ral kuta thi zingah Mizo tlangval 35 lai an tel ve a. Mi tam tak riltam tuihala awmin, nunau an thi tam hle a. Ral ramah nunau in an tuar loh theih loh avangin nu thi tawh hnu hnute nausenin hne ngawr ngawr pawh tam tak hmuh tur an awm an ti a. In leh lo chan nuai tam tak an awm bawk a. A lungchhiat thlakin a van rapthlak em! Hetiang chhiatna rapthlak hi kan khawpui Aizawlah thleng turin kan ngaihtuah chhin ngai em le?

Indopui 2-na hnuah indopui dang a lo chhuah leh tawh loh nan te, ram leh ram an indo loh nan leh remna leh muanna vawng turin U.N.O. a lo piang zui ta bawk a. Khawvel pumah muanna a awm chhoh zel theih beiseiin YMC A chuan khawvel hmun hrang hrangah Hiroshima bomb thlak ni champha August ni 6 "World Peace Day" tia vuahin Pathian hnena tawngtaina hun atan kan hmang thin a. Hiroshima khawpuia bomb tlakna hmun takah pawh "Hiroshima Peace Memorial Park" siamin, kum tinin August 6 zing dar 8:15-ah bomb avanga thite hriatreng nan leh khawvela muanna a awm zel theih nan inkhawmna urhsun leh ropui tak an buatsaih ziah thin a; Japan Prime Minister leh Hiroshima Mayor-te an tel bawk thin.

Indona leh rawlrala chetna, mihring min ti him lo leh ti ralmuang lotu hi engvanga lo awm nge? kan tih chuan, lalna leh thuneihna inchuh vangte, duham vang leh mihring puite hmangaihna kan neih tawk loh vangte, mahni dinhmun duh tawk lohna leh him tawk lova inhriatna avangte a ni kan ti thei ang. Sakhaw hrang hrang zirtirna hian hmangaihna hi an thupui ber theuh a ni a. Kan Lal Isua khawvela a len laia zirtirna ropui ber pawh 'hmangaihna', mahni mihring puite leh a thil siamte chunga ngilneihna leh hmangaihna a ni. Keini Mizote thil neih hlu tak 'tlawmngaihna' kan tih pawh hi midangte hmangaihna, lainatna leh tanpui duhna rilru atanga piang a ni.

Mizoram hi kum 20 chhung zet ram buai rapthlak takin kum 1966 March 1 atanga 1986 June 30 thleng min tuam lai khan ram buainain min tihhrehawm zia tlema kum upa chin deuh hi chuan a hrechiang tute kan ni a. Remna leh muanna hlutzia leh rambuai rapthlak zia hre lo engemaw zat thang thar an lo awm ta . Indo tawp emaw, indo loh emaw ringawt hi ralmuanna a ni ngawt lova. Kan nunphungin a lantir thlamuanna leh himna inhriatna a tel tur a ni. Iraq indona a tawp a mahse an ram a ralmuang chuang lo. Punjab leh Assam-te inremna ziah a ni a, Paper-a ziah ringawt remna chuan muanna famkim a thlen lo tih kan hre awm e. Muanna man hi a tam a, engmaha lei theih a ni lo. Mizoram chhungah ngei pawh remna leh muanna tluantling a lo awm theih nan leh vawiin ni thleng pawha India state ralmuang ber tia sawi kan nih theih nana Pathianin hmanraw pawimawh tak tak min pek :-

1)       Chief Minister nihna, remna leh muanna atana a duhtu hnena pe thei tura khawngaihna malsawmna dawngtu leh changtu Pu Lal Thanhawla leh a thawhpuite inpekna hi theihnghilh phal chi-ah ka ngai lo.

2)       Kohhran leh tlawmngai pawl hrang hrangten thahnemngai taka remna leh muanna a thlen theih nana tha leh zung sengtute leh tawngtaitute tawngtaina rah kan ti lo thei lo.

3)       Mahni dote ngei laka intulut tura tlawm ngamna Pathian pek dawngtute pawh an chhuanawmin an fakawm hle.

Mihring nunna hi a hlu a, pawisa engzatmahin a man lova. Milian leh te pawh, mitin nunna hi siamtu thlirna atang leh chhungte rilru atang chuan hlu bik leh hlu lo bik awm chuang lova, in ang tlang vek an ni. Nunna pakhat theuh neih hi siamtu min siam dan anih avangin in zahtawn sak a, mimal zalenna leh muanna ti derthawng zawnga khawsa lo turin mitinte ka ngen a ni.

Ram hmasawn tur leh mihring dinhmun changkang tur chuan boruak tha, remna leh muanna a pawimawh hmasa ber a. Ram ralmuang kan nih avanga hmasawnna kawng hrang hranga lo thang chho mek leh, tunhma nena khaikhina kan dinhmun lo changkang a, nunphung awlsam tam tak kan nei tate hi a hlutzia kan chhut chian fo a tul a; remna leh muanna rah kan seng mek a nih hi.Hetiang boruak hi anih dan tur ve reng emaw tia ngaiah neih mai lovin, ram buai leh harsatna kawng min zawhpui tur chi reng reng i do tlat ang u. Thenawm state-ten ram ralmuang kan nihna hi min awt viau a ni tih hriain, hetiang boruak tha hi vawng nung zel turin mitinin mawh kan phur a ni tih i hre nawn fo bawk ang u.

Tunlai khawvel changkang zelah atom bomb hlauhawm tak mai Hiroshima a thlak ang hi khawvel ram 8 laiin an lo nei ta a; hei hian khawvel a ti ralmuang sawt ang nge a ti ralti sawt ang le? Khawvel pum chu sawi loh India ram chhung hmun hrang hranga muanna tihchhiata awm mekna kan hriat leh hmuh mek, J & K, Maoist-ho chetna state hrang hrang leh keimahni hmarchhak ram hmun hrang hranga thleng mekte hian "Remna leh Muanna" hlutzia min hmuhtirin min hriattir thar zeltu ni thei se. Atom bomb hmanga mihring nunna suat hmasakna ber champha August ni 6, YMCA-in 'World Peace Day' atana a ruat a lo thlen hian, hetiang hi tun hnuah khawiah mah a thlen tawh loh nante, chhungkuaah, khawtlangah, kan ramah leh khawvelah remna leh muanna a lo awm zel theih nan, Pathian hnena inhlan thar leha tawngtaia dil theuh turin mi zawng zawng ka sawmin ka ngen a che u.

Ka lawm e.