PC. Zoram Sangliana
Minister of Art & Culture, etc.
Mizoram, Aizawl.

Zoram mipui
Thian duh takte u,

    A hmasa berin kan hnam, Mizo hnam kut ropui leh hlimawm ber Chapchar Kut chibai ka buk a che u.

Pathian hruainain Mizoram sawrkarin Chapchar Kut ni atana a ruat March 13, 2009 chu kan lo thleng leh dawn ta reng mai a. Min hruaitu Pathian hnenah lawmthu awm rawh se. Hemi ni hi Sawrkarin chawlh satliah atana a puan a ni lova, kan hnam kut ropui ber hi awmze nei tak leh hlim taka kan hmanho theihna tura chawlh a puan a ni tih kan hriat thar leh a tul hlein ka hria.

    Chapchar kut hi ropui tak leh hlim taka kan hmanho theihna tura a tul apiang reltu tur Chief Secretary kaihhruaina hnuaiah, sawrkar Department thenkhatte leh tlawmngai pawl hrang hrangte telna Organising Committee din a ni a. Chu Committee chuan kut lawm dan tur uluk tak leh mumal takin a rel a. A lawmna ropui ber chu Aizawl Sipai lammualah neih a ni ang a. Heta tel lo tur hian kan Mizo hnahthlak unaute Manipur leh Tripura-a awmte pawh sawm an ni a, an lo tel theih ngei pawh beisei a ni. Aizawlah chauh he kut hi hmang lova ram pum huapa kan hman tlan theih nan, District Deputy Commissioner-te hnenah Rs. 50,000.00 (Cheng Singnga) theuh pek a ni a. Ram pumah he Kut hi kan hmang tlang thei ngei ang tih kan beisei a ni.

    Chapchar Kut hman chungchangah hian tun hmain harsatna namen lo a lo awm tawh thin a. Mi thahnem ngaiten hnam kut pawimawh tak hi a thi hlen mai ang tih hlauin chu harsatna chu sut kian tumin theihtawp an lo chhuah thin a nih kha. Kan ramah kristianna a lo luh khan Mizo nunze tam tak chu Kristianna nen inmil lova hriatna avangin bansan a lo ni tawh a. Chung zingah chuan Chapchar Kut pawh telin kum sawmthum chuang zet chu hlamchhiahin a han awm ta pang mai a. Kumpinu Sawrkarin Mizoram a awp lai, 1930 vel atang khan Bawrhsap phalnain hman tan leh a ni a. Mahse, vantlang huap lovin mi lungleng mi tlem tein Aizawl veng thenkhatah an hmang a. Hetiang hian hun eng emawti chhung chu vantlang huap lovin hman a ni.

    1952-a District Council neih a nih hnuah Council chuan Mizo ni pawimawh bik humhalh nan kum sawmhnih chhung chu kum tin March 9-11 hi Pisa chawlhah a lo puang tawh a. Heti chung pawh hian vantlang huapin an la kut thei chuang lova. Mipui vantlang huapa Chapchar Kut hman leh hmasak ber chu March 9, 1960 khan a ni a. A kum leh 1961 March 14-a kut an hman khan kohhran lam atangin sawiselna nasa tak karah an hmang chho ve zel a. 1964 kuma kut hmannaah mi thenkhatin chainaa intulh tur zu an lo keng lut a. Kohhranin nasa lehzualin a sawisel a. Kohhran mite chu kutnaa tel a khap ta a. Chuta chin 1972 thleng chu Mizoram buai khan a lo thuahhnih bawk nen Kut hman chhunzawm a ni ta lo a ni. Mizoram U.T.-a hlankai a nih hnu khan rambuai boruak tlemin a lo ziaawm hret hret a. Chutih laiin Kohhran lam rilru pawh a lo zau tial tial bawk a. 1973 atang khan Chapchar Kut chu hman tan leh niin tun thleng hian khaihlak hauh lovin kan lo hmang thei ta a, a lawmawm tak zet a ni. Kan hnam tana Pathian remruat a nih ngei a rinawm.

    Kan hriat theuh angin MNF ten Independent suala 1966 atanga Mizoramah buaina namen lo avang khan Mizoram chu rambuaiah puan niin kum sawmhnih chhung zet harsatna nasa tak kan tawk a. Ram hmasawnna a thuanawp phah rualin kan hnam culture leh tradition pholan, humhalh leh chawisanna kawngah pawh nasa takin kan tlak hniam phah a. Remna leh Muanna kawl a lo en a, Remna leh Muanna tluantling a lo awm ngei theihna tura khatih laia kan Chief Minister leh tuna kan Chief Minister zahawm tak lo ni leh ta Pu Lal Thanhawla’n MNF-te tana a lalthutthleng a lo ken tak avang khan June 30,1986-ah Mizoram Peace Accord ziak a lo ni ta a. State puitlingah hlan kai chhoh kan lo ni a. Chuta tanga tun thlengin State ralmuang ber kan lo ni chho zel te hi a va lawmawmin, a va ropui em.

    Remna leh Muanna boruak hnuaiah ram hmasawnna kawnga ke kan pen rualin kan hnam ze mawi leh tha, kan hnam zai leh lam humhalh leh pho lanna kawngah pawh hma kan lo sawn thei ta a. Hnam dangin min rawn tlawh a. Keini pawhin ram dangah kan hnam ziarangte kan pho lang a. Pu Rajiv Gandhi-a tih angin India mite inpumkhat nana hmanraw tha ber chu ‘Cultural Exchange’ hi a ni a, Culture hmang chauhin inpumkhatna (Unity through Culture) kan nei thei ang a lo tih thin pawh tihhlawhtlin mek zel a ni ta. Chapchar Kut chauh ni lo kan kut dangte pawh awmze nei taka an tharthawh a pawimawh. Kumin February ni 3 khan a vawikhatna atan Pawl Kut kan hmang a, hman chhunzawm zel pawh kan turn ang.

    Awle, tun tuma Chapchar Kut kan hman turah hian hengte hi hriain i ngai pawimawh ang u.

1. Chapchar Kut kan hman tlan theihna tura Sawrkarin chawlh min puansak hi a puan chhan ngai pawimawhin kut nan i hmang ang u.
2.     Hmanlaia kan pi pute, zu nen an kut anga kut lovin Lal Isua nen i kut ang u. Kristian sakhuana nena inkalh thei engmah tilovin thianghlim leh mawi takin hnamzia entirna hunah hmangin i kut angu.
3.     Kan pi puten puithu taka, kut laia nupa inhaute, intihthinurte, intihtlante thiang lova an lo ngaihna thinlung khan kan rilru luah thar leh se la. Mizo hnahthlakte inunauna leh inpumkhat thar lehna hmanruaah i hmang ang u. Kan ramah Remna leh Muanna a lo awm zel theih nan pawh he kut hi hmanruaah i hmang thar ang u.
4.     Chhung tinin mahni chhungkua theuhah kut boruak siam thei ila. Kut niah kut sa ei theuh tum ila. Kut sa nei remchang lote pawhin Kut Artui tal ei i tum ang u. Kut chhangte deng ila, thenawm khawvengte nen kut thingpuite in ho thei ila. A lawmna programme-a kal ve thei lote pawh mahni in lamah tal i kut ang u. A lawmna programme-a kal turte pawhin hnam incheina eng emaw tala incheiin lammual i pan ang u.
5.     Tunlai khawvelah chuan hetiang kut nite baka kan hnamzia tihlanna tha a awm tawh lo. Mitin a zo thei ang bera inchei tum ila. Kan hmeichhiaten a bik takin kan hnamzia tilangin kutna a kal zawng zawngten vawiin na na na chuan puan i bih theuh ang u. Tumah kekawr tlawn nen kal lo ang u.
6.     Chapchar Kut hmang tur hian kan thenawm State Manipur leh Tripura atang ten kan Mizo unaute an lo kal dawn a. Zin mi (tourists) engemaw zat pawh an lo kal kan beisei a. Kan Mizo unau thenkhat tuipui ral atanga lo kalte pawh kut an turn tih kan hria a. In zavaiin kan lo lawm che u a. Inti neitu vek turin kan sawm a che u.
A tawp berah chuan Chapchar Kut hi hnam ni pawimawh, hnam hmel lanna hun, hnamzia min ngaihsantirtu a ni a. A neituten ngaih pawimawh nachang kan hriat loh chuan hnam dangin min ngaih pawimawh sak dawn lo. Chuvangin, mitin kut boruakah cheng turin ka sawm che u a. Pi puten ‘mahni lu lam kan ni ngai e’ an lo tih thin kha hlim takin i kut ang u. Nikumah tampui mitthi avangin Chapchar Kut kan hmang thei tawh lo a, kuminah chuan Sawrkar thar, mipuiin duh taka kan thlan, kan nei thar a, a vur kum lo ni bawk nen hlim takin kut i hmang theuh ang u. Kut chibai ka buk che u a, ka duhsakna sang ber ka hlan a che u.
Ka lawm e.