Zoram mipuite leh zofate, India ram chhung leh pawn khawvel hmun hrang hrang atanga kan chanchin ngaihven a min tawngtaisak reng thintute in zavaiin chibai ka buk leh a che u

COVID-19 positive nitin kan pung zel a, chutih rualin vei tawh lo, damdawiin atanga chhuak kan pung zel bawk a, vawiin chhun thleng khan kan hriat theih chinah mi 973 dam takin an chhuak fel tawh a, hei hi positive case kan neih tawh zawng zawng atanga 62.85% a ni a, hei  hi India ram recovery rate 79.28% aiin a la hniam hle mai a, positive en mekte hi uluk tak leh fimkhur taka kan inenkawl avangin India ramchhung hmun dangte aiin kan inchhuahtir har thin vang a ni pakhat tih ka han sawi duh a. Contact tracing atangin sample test tura lak ngai thahnem tak kan nei reng bawk nen Sawrkar chuan thla hmasa atang tawh khan Private Hospital leh Private laboratory-ah te TrueNAT khawl hmanga sample test leh Rapid Antigen Test kalpui a nih theihnan hma a la tawh a, kan dan hman lai The Mizoram (Containment and Prevention of Covid-19) Ordinance, 2020 hi amend a ngaih avangin dan anga thil tih ngai a awm a, COVID-19 in sawrkar pisa hrang hrang a luhchilh avangin duh anga chaka hma lak a har deuh a, Law & Judicial department in an vet hnu ah Council of Ministers in an pawm a ngai a, kan Chief Minister zahawm tak Pu Zoramthanga'n kan dinhmuh hria in thutkhawm kher loh a tihfel ngai turin ruahmanna min han siam sak hlauh mai a, nimin tlai khan sawrkar gazette-ah tihchhuah a ni ta a. he dan hmang hian Private Hospital leh Private laboratory-ah te TrueNAT khawl hmanga sample test leh Rapid Antigen Test kalpui theih a ni dawn ta a ni.

Kan Chief Minister zahawm tak Pu Zoramthanga hmalakna avanga Truelab Quattro micro PCR kan lei pawh an awmna tur district 10 ah tunah chuan an function vek tawh a, test pawh an kalpui tawh a ni. Heng khawlte hian natna chi hrang hrang 16 a test theih avangin thingtlang leh hmun hla deuh zawka damlo, Aizawl pan ngai thinte pawhin anmahni district headquarters ah an in test thei tawh dawn a, COVID-19 hri lengin min kian san hnu ah pawh tangkai takin kan chhawr chhunzawm zel ka ring a ni. 

Aizawl khawpui bikah sample test ngai a tam em em mai a, sample test result nghaktuten dawhthei taka min lo ngaihchan thin avangin lawmthu ka sawi a, ZMC labotatory a thawkte an rim em em mai a, tunlai tak phei hi chuan hahchawl hman lek lovin chhunzan zawmin, tlaivar tak meuh meuhin sample test hna hi an thawk a, an inpekna a chhuanawmin an fakawm hle a ni. chutiang bawkin contact tracing team leh sample collecting team te zankhaw tairek thleng thlengin an hna pawimawhna hria in, phunnawi lo leh hah pawh sawi hmanlo lekin an fehchhuak reng bawk a, heng kan frontline workers te tan hian kan tawngtaina ah i dilpui thin ang u. 

Sample test tur hi a sang bi tak meuh meuhin ZMC laboratory-ah a innghakkhawm tawh a, COVID-19 do kawnga mi tangkai tak takte sample emergency-a test sak ngei ngei ngai an awm thin a, anni tih loh chu sample lak ni indawtin test thin a ni. A hma a ka sawi tawh ang khan ZMC laboratory-a thawkten theihtawp tak meuh an chhuah a ni tih min lo hriat sak ula, dawhthei takin sample test tura lak veng leh khuaa a khawtlang hruaitute leh mipuiten min lo nghak hram hram zel turin ka ngen che u a ni.

Covid-19 hripui lengin  India ram a luhchilh khan sawrkar laipui chuan hmalak dan tur chi hrang hrang a duang a, chung zingah chuan a natna hriatchhuah a nih theihna tura endikna tur test te ram puma inangkhat a kalpui turin ruahmanna a siam a. Test na tur khawl a pawm hmasak ber chu RT-PCR khawl hi a ni, a ti a. Covid-19 pandemic Mizoram in a lo hmachhawn ve na tur hian sawrkar chuan theihtawpin hma a la a. A tirin test na hmun kan neih mai loh avangin sample 58 chu State dangah thawn a ni a. Mahni ram chhung ngeiah test a nih theih nan Zoram Medical College (ZMC) ah test theihna tur hmun duangin a tirin RT-PCR khawlte hawhin bul tan a ni a. April ni 7 atang khan mahni ram chhung ngeiah kan test ve tan thei ta a. Midang ta hawh ngawta innghat lova RT-PCR khawl neih dan ngaihtuahin theihtawp chhuahin hma kan la a. Midang ta hawh ngai tawh lovin july thla atang khan RT-PCR khawl 3 (pathum) hmangin test hi kan kalpui tan a, tun thlenga RT-PCR leh test na atana senso tawh zawng zawng chu Rs.  1,81,72,108/- a ni.

Hei bakah hian Sawrkar laipuiin Covid-19 natna hriatchhuah a nih zung zung theih nan TrueNAT khawl hman a phal veleh hma kan la nghal a, Central sawrkar TB Division atanga TrueNAT khawl kan dawn hmangin June ni 12, 2020 atang khan Lunglei Civil hospital-ah Covid-19 test tan a ni a. Hei hi duh tawk mai lovin Chief Minister Pu Zoramthanga’n District tinah TrueNAT khawl hmanga Covid-19 natna hriatchhuah a nih theih nan hma la in Chief Minister’s Relief Fund (CMRF) atangin khawlthar TrueNAT Quattro 10 (sawm) lei min phalsak a. District tina TrueNAT Laboratory din a nih theih nan CM Relief fund atang tho hian Truenat Quattro khawl function theihna tura mamawh dangte min pe chhunzawm nghal a, nichina ka sawi tawh ang khan tunah hian heng khawlte hi an function vek tawh a. Heng atana senso zawng zawng hi Rs. 3,82,34, 830/- a ni.

Rapid Antigen Test pawh August ni 6, 2020 atangin kalpui a ni a, ICMR atanga a thlawna 17,500 kan dawn bak 40,000 hi National Health Mission, CM relief Fund leh State sawrkar sum atanga lei niin Rs. 1,83,68,000/- sen a ni. Rapid Antigen Test kit hi a ral chak em avangin tunah hian kan lei belh leh tawh a, test kit 20,000 chu Delhi Mizoram House-ah awm tawhin thawhtanni lo awm tur hian Mizoramah rawn phurh thlen hman kan inbeisei a, Test kit 30,000 dang pawh lei turin kan book fel tawh a ni.

COVID-19 hrileng chungchang hi khawvelin a hriatthiam dan a inthlak reng a, mithiamten uluk takin research neiin an zirchiang reng a, ngaihdan leh pawm dan pawh a danglam zel thin avangin kan hriatthiam dan ang zelin leh mipuite tana him thei tur ang ber ngaihtuah chungin inkaihhruaina leh kalphung pawh her em zel a ngai a ni tih Zoram mipuite hriatah ka sawi nawn leh duh a.

Tunah pawh hian mithiam bikte ruaiin Committee hrang hrangte pawh din a ni a, kan data neih te uluk takin an zirchiang a, positive ten hri an kai na leh an kai dan te pawh zirchiang chungin leh positive enkawl lai mekte awmdan te an zirchiang bawk a. COVID-19 veite enkawlna hmun atanga inchhuahtir dan tur "Discharge Protocol" pawh siamthat niin reilote ah hman tan theih a nih beisei a ni a, chutiang bawkin Contact Tracing atanga COVID-19 sample test ngaite thliar fel dan tur leh quarantine chhunzawm an nih dan tur pawh mithiamten an zirchiang mek a, ruahmanna tha tak an rawn siam thuai dawn a ni.

Mizoramah  COVID-19 positive hmuhchhuah an pun zel avangin ruahmanna thar sawrkarin a tul dan angin a siam zel a. A bika enkawl ngailo COVID-19 positive, an taksa a symptoms lang chhuak silo, Registered doctor/ medical practitioner ten asymptomatic an ni tih an hriatpuite chu an dinhmun a zirin mahni in lama inenkawl phalsak an ni tawh a. Amaherawhchu hemi tur hian in lama inkhunghranna room leh bathroom hrang, midangin an tawmpui loh nei an nih a ngaih bakah, an chenna Village/Local Level Task Force ten an remtihpui hnuah Health & Family Welfare Department in an hmunhmate uluk taka an endik ang a. In lama inenkawlna tlak ni a an pawm sak chuan, in lama inenkawl zui hi phalsak an ni. Heng home isolation a awmte leh an  chenpuite zawm tur inkaihhruaina mumal taka siam a ni. Home Isolation hi intihluihna ni lovin, in lama inenkawl thei ni a inhriate tana tih a ni tih kan hriat ka duh bawk a ni.

Kan dinhmun hriaa kohhran leh YMA-te rawn penchhuaka an hmunhmate CCC atana hman phal an rawn awm belh zel hi lawmawm ka ti takzet a, Mizo nih nawmna leh kristian nih nawmna hei hian a tilang chiang hle in ka hria a. Thinlung takin lawmthu ka sawi a, Sawrkarin CCC atana a ruahman lawksate kan hman mekte a khah hnu a indaihlohna a thleng a nih pawhin kohhran leh YMA zarah kan thla a muang lawk hle a. "Community COVID Care Centre" ti a kan han vuah heng hmunhmate COVID-19 positive te enkawlna atana ruahman dan turte, inenkawl dan tur leh inkaihhruai dan tur felfai takin kan rawn duang dawn a, tunah hian kan mithiamten uluk takin an buaipui mek a ni. Heng kan thawhhonate avang hian tunhnaiah news lawmawm tak mai kan hria a.  All India Happiness Report 2020 tihchhuah tharah chuan Mizoram chu India ram state leh UT te zingah a hlim ber (Happiest state) ah min puang a, hei hi thil lawmawm tak a ni. Covid-19 hripuiin nasa takin kan nunphung a nghawng a, he hun harsa kara mi zawng zawng, sawrkar, tlawmngai pawl leh kohhrante kan zavaia thawhhona leh inpekna avanga he dinhmun hi thleng kan ni tih hi a phat rual a ni lova. Kan Chief Minister zahawm tak leh ka Minister puite, Ruling leh opposition MLA zawng zawngte telin COVID 19 dona kawnga kan thawhhona lawmthu sawina tur hlir awm in ka hriaa, sawrkar department hrang hrang Health, DM & R , Home, I & PR, UD & PA, Engineering Department, Sawrkar department zawng zawng mai hi tumah kan bang lova, Driver te hei hi chu chawlh nei mumal hman lo lekin an phe buai a ni, kan sawrkar hnathawk zawng zawngte chungah lawmthu ka sawi.

COVID -19 Frontline Workers kan tih VLTF, LLTF, Health Care workers leh Volunteers zawng zawngte, hahchawl hman lêk lova mipuite he hrileng laka kan himna tura theih tawp an chhuahna ah lawm thu ka sawi a, Kohhran leh Tlawmngai Pawl hrang hrangte min thlawpna leh thurawn tha tak tak min pek thin avangin lawmthu ka sawi bawk a. Kan media-te TV leh Chanchinbu, Radio lama thawkten mipuite hnena thu pawimawh leh zirtirna hrang hrang thahnemngain taka min puanzar sak thin avangin lawmthu ka sawi bawk a. Mipuiten sawrkar ngaichanga thuawih taka min lo dawnsawn thin avangin lawmthu ka sawi bawk a ni. A tawp berah chuan kan zavaia lungrual leh dawhthei taka kan thawhhona rah tha tak avangin khawvel puma he hri kai pun chak berna India ramah tun thlengin COVID-19 vanga nunna chan kan awm lo mai ni lovin hma la tha ber State kan la ni thei a ni. Tha thlah lovin I tang tlang zel ang u.

Thu thar a awm a nih loh chuan Aizawl khawpui pawh naktuk Pathianni zanlai pelh atangin kalphung pangngaiin kan kal leh tawh dawn a, ei leh bar bakah nitina kan eizawnna kawng kan zawh kawngah mitinin mawhphurhna kan nei lian em em a ni tih hre thar leh turin ka chah duh che u a. Thil tul tawpkhawk ah lo chuan pawn chhuak lo ila, thenawm khawveng inlenpawh pawh hi a tul tawpah lo chuan i insum chhunzawm rih hram hram ang u. A bikin thalai hrisel leh chak zawkte, ina tawmsen reng a ninawm ang tih ka hriatpui che u, mahse kan inchhungkhurah nu leh pa, pi leh pu bakah naupang, natna benvawn nei leh hriselna lama pan takte an awm a nih phei chuan pawn chhuak velo mahse, a vakchhuakte atangin he natna an kai palh a nih hlauh chuan a buaithlak dawn a, mahni theuh hi kan pawimawh a ni tih hria in fimkhur tlang ila, sawrkarin tih tur leh tihloh tur a sawite zawm a, sawrkar thuchhuak ngaichang hram hram thin turin ka chah nawn leh che u a ni.

Tunhnaiah sawrkar department hming emaw contact tracing team hming emaw hmanga uanthuan thila midang lo phone a,an swab sample lak a tul thu leh inkhung hrang rih tura lo hrilh thin an awm tih kan hria a, hei hian contact tracing team te hnathawh kawngaah harsatna a thlen avangin kan la thutak hle a,   Zoram mipuite kan himna tura theihtawp chhuaha  kan hmalakna te a tihbuai theih avangin hetianga tih chingte chu lo ti tawh lo turin kan han inhriattir a ni.

A tawp berah chuan engkimtithei kan Pathian zahngaihna leh a mite tawngtaina a ngaihthlak vanga tun dinhmun thleng thei kan ni tih i hre nawn leh ila, COVID-19 vanga nunna chan kana wm loh nan theihtawp kan chhuah zel dawn a, he natna hian min kian san thuai theih nan leh he natna avanga harsatna tawk zawng zawngte an dam theih nan i tawngtai chhunzawm zel ang u.