Mizoram sorkar hian thawhchhuah (Own Revenue Receipt) a neih tarn loh avangin kan sum neih ang ang te hi fimkhur tak leh overdraft nei lo tura ‘manage’ a ngai a. Chumi tur chuan Reserve Bank of India (RBI) a kan sum a tak tak a awm zat mil zela bill hrang hrangte a release a ngai thin a ni.

PRISM in a sawi ang hian RBI a kan sum neihte hian Financial Year tawpah hian Bill zawng zawng pekna tur a daih thin lova, chuvangin bill engemawzat chu a sumfaia pechhuak lovin K-Deposit ah hian dah thin a ni reng a ni. Tin, a sum pawhin lo daih teh reng pawh nise, Department lamin hnathawh na atan an hman nghal mai theih chuan loh turte chu K-Deposit-ah hian dahsak a, an hnathawh dan mil a pekchhuah thin a ni bawk.

K-Deposit kan tih hi Central leh State dangah chuan Civil Deposit tiin an hria a, keini Mizoramah hian Head hrang hrang - I, J, K, L, M tiha ‘K’ hmun a luah avangin ‘K-Deposit’ kan ti a, State dang pawhin Civil Deposit-ah an dah hnem thei ve khawp mai.

K-Deposit-a sum dah hi sum tarn tak neia insawina a ni lo a, leiba tam tak neihna zawk a ni. Mizoram sorkar sum chetvel dan (Accounts) enkawl tu ber Accountant General, Mizoram chuan K-Deposit hi sorkar leiba angin a record a ni. Chuvangin sorkar leiba pawh a san phah reng thin a ni. K-Deposit ah hian pawisa dah tarn a nih poh leh sorkarin a bill pekchhuah leh tur (liabilities) a tam ting mai tihna a nih chu. Chuvangin K-Deposit-a pawisa tamtak dah hian sum harsatna a awm lohzia a kawk lova, sum harsatna a kawk zawk a ni. Heti chung hian Sorkar Account-a a luh hma hauh pawha hlawh la lo rei lutuk, CSS Hindi Teachers, mi 1,305 te chu an manganzia hriain kan sum neih ang ang atangin cheng nuai za tel kan pe a. Sorkar hian “sum kan ngah” a ti ngai lova, mahse, a tul tlat avangin a tul ang erawh chuan pekchhuah reng hi a tum a ni. State sorkar atanga hlawh late chu hlawh pek theih loh pawh a nei ngai lo a ni.

Heti a nih mek lai leh a kum tel a K-Deposit a sum dah a san telh telh (sorkar leiba a tarn telh telh tihna a ni) lai hian Mizoram sorkar chuan sum harsatna tihziaawm nan chi hrang hrangin hma a la a, sum leh pai lama in renchemna tur Economy Measures khauh takin a kalpui a, a theih chin chin ah sum lakluhna tipung turin chhiah leh fees te pawh mipui phurrit lutuk lo turin a tipung bawk a. Sum leh pai lam a kan dinhmun sawhnghehna turin 2015-16 leh 2016-17 hian Years of Consolidation a kalpui a, hengte avang hian K-Deposit a kan sum dah pawh a tlahniam ta viau a, chu chuan sorkar leiba a tihniam zel tihna a ni.

Kum 2015-16 bikah hian April, 2015 a kan K-Deposit a sum awm Rs. 1602.34 crore pawh chu April 2016 ah chuan Rs. 571.85 crore vela tlahniam hman tura chhut a ni ta hial a ni. Hemi ina a entir chu sorkar in sum hi tha tak leh uluk takin a enkawl a, sorkar leiba te pawh vawilehkhatah ti tlahniam duak thei lo mahse zawi zawi in a tlahniam zel tihna a ni.

Sorkar sum dinhmun dik tak hi Accountant General Report buatsaih Finance Accounts ah tarlan a ni thin a, chu chu Assembly ah ‘lay’ a ni thin. He Finance Accounts bak hi sorkarin sum dinhmun dik tak puan leh chuan tur a nei lo tih hi mipuiin lo hria se tih hi sorkar chuan a duh a ni. Sum dinhmun siam tha tura theihtawpa sorkar-in a thawh laia sorkar hnathawh dan hrechiang lova sawisel thin aiin thurawn tha tak tak sawrkar pe theitu khua leh tui tha sawrkar leh mipui ten an mamawh a ni. Thurawn hi tu hnen atang pawhin engtik lai pawhin Finance Department chuan dawng duh reng a, mipui pawh a sawm reng a ni.