2116/2024-2025

2024 Mimkut thla ni 18: Mizoram Information Commission (MIC) leh Lunglei District Legal Services Authority (DLSA) te ṭang kawp buatsaihin vawiin khan Convention Centre, Lungleiah dan pawimawh tak chi hnih zir hona, "Legal Awareness & Training on Right To Information Act 2005" hun hman a ni a. Mizoram Information Commission aṭangin Chief Information Commissioner Pu John Neihlaia IPS (Rtd) leh Information Commissioner Pu Mangjangam Touthang IIS (Rtd) te'n hun an hmanpui.

Chief Information Commissioner Pu John Neihlaia chuan RTI Act dan ṭha tak chu mi ṭhahnem ngaite'n harsa taka rei tak an beih hnua an sual chhuah a nih avangin ram siam ṭhat nan ṭangkai taka hman a pawimawh, a ti a. RTI Act tum bulpui ber chu India khua leh tuite tha tihchak, sawrkar lang tlang leh rin tlak tak siam bakah, hlemhletna um bo a ni tiin, SPIO kal khawmte chu mipuite tana thawk an nihna an chet dana tilang a, dikna, rinawmna, ṭhahnem ngaihna leh neitu nihna rilru pua RTI thil tum tihlawhtlingtu ni turin a chah a. RTI chhanna pek chhuah chungchangah ṭawngkam hman fuh loh vanga tum loh deuhva buaina thlen theih a nih avangin fimkhur leh uluk taka chhanna buatsaih leh dik taka chhan a pawimawh thu a sawi.

Mizoram CIC chuan kum 2006 July thlaa MIC din a nih aṭangin September ni 11, 2024 thlengin Mizoramah RTI dilna 32,859 a lut tawh tih sawiin, chu'ng zinga 13,643 chu kum 2022 July thlaa online RTI kalpui a nih hnua online aṭanga lut a nih thu a sawi a. RTI chhannaa lungawi lo, thuneitu sang zawk Departmental Appellate Authority (DAA)-a zualko (first appeal) 497 chauh a awm thu sawiin, hei hian Mizoram SPIO-te'n mipui an tilungawi thawkhat tih a lantir tih a sawi a. DAA hma laknaa la lungawi zo lova MIC-a zualko leh (second appeal) 167 an awm thu sawi bawkin, MIC-a appeal lutte chu chin fel nghal zel niin, tun dinhmunah case pending a awm loh thu a sawi a. Zualko vawi hnihnaa insawi fiah tura MIC-in public authority an kohte chu an thu ngaihthlakna (hearing) hybrid mode-a kalpui a, a hmun ngeia kal emaw, online hmang emawa insawi fiah tura an duh zawk thlan theihna remchang an siam ṭhin thu a sawi a. August 2023 aṭangin Village Council leh Local Council te chu public authority-ah puan niin, VCP/LCC te chu SPIO-ah ruat an ni a, khawtlanga hmasawnna hna thawh chungchangah VC/LC te chu RTI zawhna zawh theih reng an ni tawh tih a sawi bawk.

Information Commissioner Pu Mangjangam Touthang pawhin thu sawiin, mipui hriatna tipung a, hlemhletna veng a, thuneitute'n lang tlang taka thutlukna an siam theih nana puitu a nih avangin mipui rorelna ram (democracy) nihphung vawn himna atan RTI Act chu a pawimawh hle a ni, a ti a. RTI thil tum tihlawhtling turin zawhna dawnsawn thiam leh zawhna zawttute nena inlaichinna ṭha siam a, dinhmun inhriat thiampui tawn a pawimawh tih sawiin, RTI hnuaia thuneitu (public authority)-te chu mahni thawhna hmun ṭheuhva a ṭha zawnga danglamna leh hmasawnna thlentu nih tum turin a chah a ni.

Legal awareness & training buatsaih hi MIC Secretary Pu H. Dolianbuaia chuan a kaihruai a. Lunglei District Bawrhsap Pu R. Lalṭhazuala chuan inlawmna thu sawiin, MIC leh Lunglei DLSA te'n Lungleia legal awareness leh RTI Act zir hona an buatsaih chu lawmawm a tih thu leh dan hriatna leh inrelbawlna ṭha zawk atan Lunglei District-a sawrkar leh khawtlanga thawktute'n an ṭangkaipui ngei a beisei thu a sawi a. Official-te chu RTI danin a sawi angin mite'n an hriat duh information a hun taka pek tum ṭhin tur leh RTI-a dil kher nghak lova mipuite hriat tur pawimawh puanzar uar turin a chah a ni.

He huna keynote address sawitu Lunglei District & Sessions Judge, DLSA Chairman Pu Vanlalenmawia chuan RTI Act chu India Danpui hnuaia dikna chanvo (fundamental rights)-ah rin luh a nih thu sawiin, Delhi High Court-in kum 2023-a a rel angin he dan hmang hian ram dang mi (foreigner)-te pawhin an hriat duh an zawt thei tawh tih a sawi a. Court chuan inrelbawlna hran a neih avangin RTI zawhnate chhan remchang lo nia a hriat chu a chhang lo thei tih a sawi bawk.

Vawiina legal awareness hunah hian Lunglei Chief Judicial Magistrate, DLSA Secretary Pi Lalthansiami Hnamte chuan hna thawhna hmuna mipat hmeichhiatna lam hawia zar buai leh chhaih nawmnahna laka hmeichhiate venhimna dan, "The Sexual Harrassment of Women at Workplace (Prevention, Prohibition and Prevention) Act, 2013" chungchang a zirtir a. MIC Secretary Pu H. Dolianbuaia chuan Right To Information (RTI) Act, 2005 leh Mizoram RTI Rules 2010 chungchanga hriat tur pawimawh hrang hrang a zirtir bawk a. Zawhna leh chhanna leh sawi hona hun hman ni bawkin, LMC Secretary Pu Lalrinawma'n lawm thu sawiin hun a khar a ni.

Vawiina legal awareness & training buatsaihah hian Lunglei Municipal Council (LMC)-a Chairman Pu Lalzuithanga leh councillor-te, sawrkar office hrang hrang hotute, local council member-te, District MJA member-te, Sub-Headquarters YMA office bearer-te leh branch hrang hrang ai awhte an tel a ni.

Attachment

  • Loading attachment...