4770/2024-2025
Lunglei, 2025 Vau thla ni 24: Vawiin khan World Tuberculosis (TB) Day niin, Lungleiah chuan DEO Conference Hall-ah he ni pual hian hun hman a ni a, Lunglei South bialtu MLA Pu Lalramliana Papuia chu khuallian a ni.
Khuallian Pu Lalramliana Papuia chuan ngawr natna (TB) chu khawvela nunna suattu natna hlauhawm ber ber 10 zinga tel ni mah se, hman laia tihdam theih loh ang hiala an ngaih kha thiamna sang zelah a hun taka ṭha taka inenkawl chuan awlsam taka enkawl dam theih a ni tawh, a ti a. Khawvel pumah leh India ram ngeiah pawh TB um bo tuma hma lakna a kal mek tih sawiin, inzirtirna ṭha, fimkhurna leh ṭan rualnain TB hi do let a, khawvel leh India ram aṭanga nuai chimih leh um bo theih a ni, tih a sawi a. Tha thlah lova TB dona kawnga ke pen zel turin mipuite a sawm a ni.
Pu Lalramliana Papuia chuan TB awm lohna khua, TB Free Village-a puan tharte lawmpuina a hlan a. TB free village nihna chu vawi khat matric pass a, fail leh theih tawh loh ang ni lo va, inven fimkhur loh chuan kai leh theih a nih avangin TB awm lohna khua ni zel tura ṭang mar pat turin a chah a. Natna hrang hrang leh khawtlang sualna te do hneh a, a laka him turin mihring lama theih tawpa tha thawh bakah, ṭawngṭaina nena Pathian rawn chunga ṭan lak a pawimawh thu a sawi bawk.
Vawiina Lungleia World TB Day hman hi Lunglei District Senior Chief Medical Officer Dr LC Liana chuan a kaihruai a. District TB Officer Dr K. Lalhmachhuana'n report pein, MDR TB vei enkawl dam tawh, TB champion Pu B. Malsawmdawngliana hnen aṭangin TB a hneh dan chanchin ngaihthlak a ni a. TB Free Village lawmman leh Nikshay Mitra chawimawina hlan a ni a. District PPM Coordinator Pu Zohmangaihsanga Chhakchhuak chuan lawm thu sawiin hun a khar a ni.
Vawiin World TB Day hmannaah hian kum 2024 chhunga Lunglei leh Hnahthial District chhunga TB awm lohna khua (TB free village)-a puan khaw 22 hnenah heti ang hian lawmman leh chawimawina hlan a ni:
A. Mahatma Gandhi Statue (Silver) leh citation dawngte (a zawna kum 2-na atana TB Free Village-a puante):
1) Mualṭhuam North
2) Sekhum
3) Sairep
4) Ṭhuampui
5) Ralvawng
6) Kawlhawk
7) Serte
8) Sertlangpui
9) Bualte
B. Mahatma Gandhi Statue (Bronze) leh citation dawngte (a kum 1-na atana TB Free Village-a puante):
1) South Khawlek
2) Nghakuksora
3) Kawrpuichhuah
4) Denlung
5) Phaileng South
6) Ngharchhip
7) Khawhri
8) Hlumte
9) Ṭhaizawl
10) Ramlaitui
11) Hrangchalkawn
12) Theiriat
13) Farm Veng
TB free village ni tur hian kum khat (January - December) chhungin khaw khata mihring cheng zat azirin mi 1,000 zelah mi 30 tal endik tur niin, mi 1,000 zelah TB vei nem ngheh mi 1 aia tam an ni tur a ni lo va; TB vei enkawl hlawhtlin 85% aia sang tur niin, TB veite chuan NPY leh Nikshay Mitra ṭanpuina an dawn ngei a ṭul bawk a. He'ng tehna hrang hrang aṭang hian kum 2023 khan Lunglei health district chhungah TB free village khaw 18 (Lunglei District-ah khaw 13 leh Hnahthial District-ah khaw 5) awmin, he'ng khaw 18 hian Mahatma Gandhi statue bronze leh citation an dawng a. He'ng zinga khaw 9 (Lunglei District vek) chuan kum 2024-ah silver statue dawng lehin, bronze statue dawng thar khaw 13 (Lunglei District-a khaw 9 leh Hnahthial District-a khaw 4) an awm bawk a ni.
Vawiinah hian TB veite ṭhian (sum leh paia ṭanpuina petu), Nikshay Mitra pathum - Health & Family Welfare Minister Pi Lalrinpuii (damlo 7), NEDFI (damlo 25) leh MRB (damlo 14) te hnenah chawimawina leh lawm thu sawina citation hlan a ni bawk a. Nikshay Mitra tur hian thla tin ₹ 700/- hisapin thla 6 chhung atan TB veite'n an inenkawl chhunga chaw ṭha an dawn theih nan ṭanpuina pek tur niin, Niksha Mitra hi kum 2022 kum tawp lama kalpui a nih aṭangin Lunglei District-ah damlo 52 tan hmuh tawh a ni.
Kumin World TB Day thupui atan hian: "TB kan um bo thei: Inpe la, tha thawh la, hlen chhuak rawh" (Yes! We can end TB: Commit, Invest, Deliver) tih hman a ni a. Vawiina Lungleia hun hmanah hian sawrkar official-te, LC/VC leh tlawmngai pawl ai awhte, hriselna kawnga thawktute, lawmman dawngtute, Nursing School Serkawn leh Faith Nursing School-a zirlaite an kal khawm a ni.
India ramah kum 1962 aṭang khan National TB Control Programme (NTCP) hnuaiah TB khuahkhirh tura hma lakna kalpui niin, kum 2003 aṭangin Revised National TB Control Programme (RNTCP) hnuaiah ngawrh zawka hma lak a ni a. National TB Elimination Programme (NTEP) hnuaiah kum 2025-ah chuan India ram aṭanga TB um bo (kum 2015 nen khaikhinin TB vei 80%-a tlak hniamtir leh TB vanga thihna 90%-a tlak hniamtir) turin hma lak mek a ni.
Lunglei District-ah kum 2024 chhung khan TB rinhlelh endik 3,772 aṭangin TB vei hmuh chhuah 119 awmin, 4 chu an taksaa damdawiin hna a thawh ṭhat theih lohna Multidrug Resistant TB (MDR-TB) damlo an ni a. TB vei enkawl laia thi 6 an awm a ni. Kum kal mek 2025-ah TB rinhlelh endik 362 aṭangin TB vei 16 hmuh chhuah tawh niin, MDR TB 1 a awm a, enkawl laia thi 1 a awm bawk.
District TB official-te chuan TB hrik en leh damlo enkawlna chu sawrkarah a thlawn vek a nih bakah, damdawi ei chhung (thla ruk chhung) zawng thla tin ₹ 1,000/- pek an nih thu leh inenkawl zawh hnuah ₹ 750/- pek ṭhin an nih thu sawiin, TB chu enkawl hma a, ṭha taka damdawi ei chuan a dam hma a, harsatna nasa zawk a pumpelh theih tih an sawi.
Attachment
- Loading attachment...