Mizoram sorkar hnuaia Economics & Statistics Department chuan tunkar ni 16-17.1.2018 khan ‘Annual Training of Registration of Births & Deaths’ a buatsaih a, a thupuiah ‘Ensure Registration of Births & Deaths’ tih hman a ni.

He ni 2 awh training Economics & Statistics Director Pu Lalchhuanawma Hrahsel kaihhruaiah hian Aizawl District chhunga Registrars of Births & Deaths an kal kim hle a; sawm bikte-Aizawl District Addl. DC Pu John L.T.Sanga, Judicial Magistrate 1st Class Pu Lalduhsanga leh Aizawl District Addl SP Pu Lalrinawma Traite ten thu an sawi. Technical Session-ah Pi C.Lalthanmawii, Research Officer (RBD)-in zirtirna pein training sawihona hun chu Pi Biakchungnungi, Deputy Director (RBD)-in a kaihruai a ni.

Registration of Births & Deaths hi Mizoramah kum 1985 July thla atanga kalpui tan a ni a. A tan tirh kumah Registration units 387 awmin Aizawl leh Lunglei-ah Statistics Department-in a kalpio mek a ni. Unit hawn tawh hian Mizoram pum a huapa ngaih a ni. Mizoramah hian Registration of Births & Deaths-ah chuan Economics & Statistics hi Nodal Department a ni a, thutlukna leh kalphung thar thlak danglam ngai emaw siam thar ngaite chu committee sang ber Inter-Departmental Coordination Committee (IDCC)-in a ngaihtuah thin a ni. He Committee-ah hian department lian leh pawimawh tak tak 34 te chu member an ni mek a ni.

Sorkar laipui-a Registrar General of India thuchhuah angin India rama piang leh thi zawng zawng te chhinchhiah tur a ni a. Foreigner pawh nise India rama an pian/thih miau chuan an pian/thih-na area-a Registrar of Births & Deaths ten an lo chhinchhiah tur a ni. Foreigner India rama an pian vangin India Citizenship nihna an nei nghal tihna nilo mahse hei hi erawh hriat tel a pawimawh awm e : The Indian Citizenship (Amendment) Act 1986-in a tarlan danin India Republic Day ni 26.2.1950 leh 1.7.1987 inkara India rama piangte chu by-birth-in an nu leh pa te foreigner ni mahse India a an pian chuan citizen an ni thei nghal a ni.

Pian leh thih in-register hi a pawimawh em em a, Birth/Death Certificate nei tur chuan in-register hmasak phawt a ngai a ni. Pian/thih atanga ni 21 chhunga in-register chuan Certificate a thlawnin man lovin lak theih a ni a, a thlawna in-register theih chhunga tihfel loh chuan tlai (delay) fee te ngaiin, Judicial Magistrate phalna lak a ngai tawh thin a ni. Chuvangin mi zawng zawngin a hunchhunga inregister hi a pawimawh em em a ni.

Birth Certificate leh Death Certificate te hi sorkar pawmpui leh hriatpui lehkha (documents) a ni. Ram hruaitu leh thuneitute pawhin hemi vital statistics (piang leh thi) record atang hian mipui pun dan te, hriselna lama mipui dinhmunte, dam rei zawngte, thih leh thihna chhante lo hre theiin Plan formulation siam nan an hmang thin a ni. Mizoram bikah hian kumtinin annual training hi Registrar of Births & Deaths zawng zawngte neihpui thin a ni a, Mizorama District dang zawng zawngah pawh neihpui mek a ni.