Thian duh takte u,

Vawiin India Republic Day vawi 75-na ni ropui takah hian helai hmuna lo kalkhawm te leh Khawzawl District mipuite, ram puma India khua leh tui zawng zawngte duhsakna chibai ka buk a che u. Kum 1950, vawiin ni angah khan khawvela mipui sawrkar (democracy) ram lian ber ni turin India Danpui chu hman tan a lo ni ta a, he Danpui hian khua leh tui zawng zawng te tan dikna, zalenna, intluktlanna min pek bakah ei leh bar intodelhna leh mipa leh hmeichhe intluktlanna thlengin kawng min hawnsak a ni.

He danpui hnuaia India ram hmasawnna hi a ropuiin a chhuanawm tak zet a, hnam leh sakhaw hrang hrang te intluktlang leh inlungrual taka cheng hova, hmasawnna ropui tak tak kan hmu chho zel hian India danpui ropui zia a tilang chiang hlein ka hria. Chuvangin, kan ram danpui ngaihlut leh zahna lantir hi mitinte tihmakmawh a ni tih kan hriat thar a tul hle awm e.

Khawzawl District chu kum 2019 khan District puitlingah hlankai kan ni ve ta a, District in a ken tel hmasawnna ruhrel hmel duhawm tak tak kan hmu zel hi a ropui ka ti a, hun lo kal zel turah pawh hmasawnna tam tak kan hmuh chhoh zel ka beisei a ni. Khawzawl chu District naupangte ni mahse department hotute leh khawtlang mipui tanrualna zarah hmasawnna hmel hmuh tur a awm reng a, thahnem ngai taka thawk a inpe thin te in chhuanawmin zahna chibai ka buk nawn a che u.

Leilung pian hnua a vawikhat nan Khawzawl District Administration hnuaiah MLA Inthlanpui 2023 chu tluang taka neih a ni a. Khawzawl khawpui atang ngeia inthlanpui buatsaih a ni ta hian thil tha tam tak a hring chhuak a, chung zinga langsar tak chu vote tla zat pung hi a ni awm e. Kum 2023 MLA inthlanpuiah khan 22-Tuichang bialah hian vote 84.49% tlain hei hi kum 2018 inthlanpuia vote tla (80.07%) aiin za zela panga dawn laiin vote tla hi a tam zawk a ni.

Khawzawl Deputy Commissioner Office Building thar hawn chu October ni 2, 2023 khan hawn a ni a. Khawzawl DC Office atang hian Certificate pawimawh tak tak te, Inner Line Permit te, Arms Licence te, EPIC Card te pek chhuah thin a ni a. State Disaster Response Fund hnuaiah khuarel chhiatna vanga harsatna tawk te tuamhlawm nan April 2023 atang khan cheng nuai 45 (₹ 45,96,400) a pe chhuak tawh bawk.

Khawzawl District hi Mizoram khawchhak lam, International leh State ramri panna kawnga awm kan nih angin venhimna kawnga kan Superintendent of Police Office ten ruihtheihthil leh dan phal loh thil man leh tih remna kawnga hma an lakna hi a chhuanawm hlein ka hria. Kum 2023-2024 chhung khan Myanmar atanga ramsa tawlhruk sawm leh pasarih zet bakah Heroin kg 1.298 a rit, cheng 196,67,500 man hu man a ni a; zu litre 946, cheng 2,74,454 man hu man a ni bawk. Ruihhlo laka kan thalai te an fihlim theihnan khawtlang hruaitute nen thawkhoin, ‘Awareness Campaign’ tum 13 an buatsaih bawk.

2nd Indian Reserve Batallion te hian Mizoram chhung hmun hrang hranga venhimna hna an thawh piah lamah kum kalta chhung khan State panga – Tripura, Nagaland, Mizoram, Madhya Pradesh, Rajasthan inthlanpuiah te leh West Bengal Panchayat Election-ah te venhimna hna tha takin an thawk a ni.

Ram leh hnam hmasawnna lungphum pawimawh tak chu zirnaa hmasawn hi a ni awm e. Khawzawl khawpui chhunga school 12 zet ten HSLC exam center awmchhun an intawm thin tiziaawm turin Model High School, Khawzawl Vengthar chu HSLC Exam Center-ah puan thar a ni a. District Education Office kaltlangin NABARD RIDF – XXVI hnuaiah Govt. Primary School Tualpui leh Govt. Primary School Neihdawn Annexe Building te, Govt. Hermon Middle School Building te sak zawh tawh a ni a, NABARD RIDF – XXVII hnuaiah Govt Chawngtlai Primary School Annexe Building sak mek a ni bawk. Hei bakah hian Article 275(I) hnuaiah Govt. Riangtlei PS Building sak that a ni a, Govt Neihdawn PS ten infiamna bungrua, Computer leh Science kit te an dawng bawk.

Khawzawl Rural Development Block hnuaiah Mahatma Gandhi NREGS Job Card holder mi 8780 ten Ni 100 an inhlawh tlin ngei theihnan theihtawpa hmalak a ni a. Kum 2023-2024 chhungin January 2024 thlengin Ni 85 inhlawhna pek anni tawh a, February ah Ni 9 leh March ah Ni 6 inhlawhna pek tum mek an ni.

Mizoram State Rural Livelihood Missions hnuaia Self Help Group  71 ten bank Loan Rs 2,48,40,000 la tawh in, BC Sakhi (Mini ATM) 17 khaw hrang hrangah dah an ni mek a. Thalai ten eizawnna ngelnghet an neih theih nan DDU-GKY hnuaiah mi 45 training tur a tirh chhuah tawh an ni.

Mi harsa zawk ten mahni puala chenna in an neih ve theih nan PMAY(G) (Pradhan Mantri Awaaz Yojana (Gramin): hnuai ah insak tanpuina mi 293 te pek mek an ni a. Tun dinhmunah hian mi 458 te pek thar tura tihfel ngaite tihfel tawh an ni. In pakhat sak nan Rs 1,30,000/- zel pek an ni. District chhunga khawpui pathum – Khawhai, Khawzawl leh Biate ah te pawh in sak tanpuina (Pradhan Mantri Awaaz Yojana (Urban)) hnuaiah mi 2035 te chu in sak tanpuina pek tur a ruahman a ni.

District Rural Development Office chuan PMKSY 2.0 (Pradhan Mantri Krishi Sinchayee Yojana) hnuaiah Tualte leh Chawngtlaiah kut hnathawktuten eizawnna ngialnghet an neih theih nan a tanpuina a pe mek a, tomato chi tha chi te chahsak an ni a, nursery te, check dam te, community farm pond te siamthar mek an ni bawk.

Urban Development & Poverty Alleviation Department hmalakna avangin Mizoram Cleanliness Competition, 2023 ah Khawzawl chu District khawpui fai berah puan a ni a, Biate leh Khawhai te pawhin khawpui (town) fai ber lawmman pahnihna leh pariatna an la a ni. Khawzawl Dinthar Village Council chuan Village Council tha ber lawmman an la bawk. DAY – National Urban Livelihood Mission hnuaiah Self Help Group 39 din a ni a, he scheme hnuaiah hian mi engemaw zatin eizawnna tlak thiam thil an zir chhuak mek zel a ni.

Pu KB Sangkhuma, Rabung khua chuan India ram chhunga loneitu tha te chawimawina, Krishi Jagaran-in a buatsaih ‘Millionaire Farmer of India Award, 2023’ chawimawina hlu tak a dawng a. Pu KB Sangkhuma hlawhtlinna hi thinlung takin ka lawmpui a, a hlawhtlinna hian mitinte phur tharna min pek ngei ka beisei a ni. Kum 2023-24 chhung khan District chhungah Buh hi hectare 1670 velah chin niin, metric ton 2450 vel tharchhuak anga ngaih kan ni. Agriculture Department hian National Food Security Mission (NFSM) hnuaiah hian loneitute hnenah thlai chi tha in pek te, thlai chin dan tha zawk inzirtir te an kalpui a. Rashtriya Krishi Vikas Yojana (RKVY) hnuaiah loneitute mamawh chi hrang hrang khawl leh thildang te an pek thin bakah, Pradhan Mantri Krishi Sinchayee Yojana (PMKSY) hnuaiah loneitute mamawh, tuidahkhawl na (tanky/ water harvesting structure) te, pipe te, tui pump khawl te pek thin a ni bawk.

Kum kalta, 2023 chhung khan Krishi Vigyan Kendra, Khawzawl chuan loneitute tan training tum 35-a buatsaih a, thlan bik hmun hrang hrangah enchhinna (On Farm Testing leh Front Line Demonstration) hmun 26 ah a nei a ni. Heng enchinna hrang hrang a kalpui atang hian Khawzawl District chungah Sweet Corn, Yard Long Bean Bawkbawn te hlawhtling taka chin theih a ni tih hriat a ni a. Heng bakah Nutrient Enriched Compost awlsam taka siam dan entir niin, Bio Stimulant (Questa Grow) hmangin thlai thar hrisel leh hlawk tak a neih theih a ni tih hriat a ni bawk. KVK Khawzawl te hian India rama zirbingna hmunpui hrang hrang - Indian Council of Agricultural Research (ICAR), National Bureau of Plant Genetic Resources (NBPGR) Regional Station, Indian Institute of Horticultural Research (IIHR), Central Potato Research Institute (CPRI) te nen thawkhovin, kuthnathawktute hmakhua thui tak an sial sak mek zel a ni.

Fostering Climate Resilient Upland Farming in the Northeast (FOCUS), District Management Unit (DMU), Khawzawl hnuaiah khaw hrang hrangah tuidahkhawlna tanky 49 sak a ni a. Hei bakah hian FOCUS Khawzawl te hian loneitute hnenah thlai chi tha zawk leh hnathawhna khawl te an sem chhuak thin a. Terrace engemawzat an laih sak tawh bawk a ni.

District Horticulture Office hmalaknain Off Season & Hybrid Vegetable – Antam, Bean, Tomato, Bawrhsaiabe, Zikhlum, Broccoli, Hmarchapui etc chi tha sem chhuah a ni a. Heng thlai atang hian cheng nuai 239 (₹2,39,00,260) lei chhuah a ni. Dragon Fruit chin kawngah District Horticulture Department hian hma nasa takin a la a – Chhawrtui, Biate leh Kawlkulhah chhungkaw 50-in hma lain, quintal 400 an thar chhuak a, cheng nuai 8 an lei a ni Serthlum hi chhungkaw 213 in chingin Quintal 80,700 an thar chhuah atangin cheng nuai 189 an lei a ni. District chhungah Thingfanghma tiak 5600 pek chhuah niin, Sunhlu tiak 12500 pek chhuah a ni bawk.

District Fisheries Development Office chuan Padhan Mantri Matsya Sampada Yojana (PMMSY) kaltlangin chhungkaw 70 tan sangha dil thar a siam sak a. Chhungkaw 38 tan sangha chi dahna “Nursery” leh Leilet buh kara sangha khawina chhungkaw 28 tan an siam sak bawk.

Sericulture Department chuan Silk Samagra – 2 hnuaiah Sustainable Livelihood Through Ericulture in East Mizoram Project a kalpui mek a. Khawzawl District chhungah Eri Silk pangang khawitu chhungkua 136 nos leh a chi chhuah khawitu (ASR) 3 nos enkawl mek an ni. Heng farmer te hi plantation development (huan enkawlna) pek vek tawh an ni a, rearing house (pangang khawina in) sakna tur tanpuina chhungkaw 60 pek tawh an ni bawk. He project hnuaiah hian Khawzawl District a khaw pariat tuam an ni.

District Animal Husbandary & Veterinary Office hnuaiah Vety Hospital leh Boar Semen Station te sak mek a ni a. January 2023 atang a chhiarin ran 1929 hnenah hridanna pek chhuah a ni a, ran damlo zai 210 an nei bawkBank hrang hrang hnenah ranvulhtu mi 287 te chu Kisan Credit Card pe turin an lo thlen tawh bawk a ni.

Irrigation & Water Resources Department chuan kum 2023-24 chhungin Phaisen hnar MIP Khawzawl, Tuiphal Ph-II MIP Rabung leh Khuangthli MIP Pawlrangah te hma a la a. Heng hmunah te hian Tuikawng (Channel) PCC leh Brick line 3108 metre a thui te, Tanky pathum litre 3409 dawng te, Diversion Weir pasarih, GI Pipe Line metre 558 a thui te siam/dah a ni a, Command Area Development (CAD) hnuaiah Tuikawng siam hna te hmun engemawzatah thawh a ni bawk.

Land Revenue & Settlement Department hian Khawzawl District chhungah mimal ram 68 an tehfel tawh a. Department ram Land Lease tura teh 18 nei tawhin, rambuai 7 an chingfel tawh a ni.

Public Health Engineering Department chuan Khawzawl khawpui tui tlan ber, Greater Khawzawl Water Supply Scheme a harsatna awm apiang te rang tak a sutkian dan a zawng mek a Khawzawl khawpui tui hnianghnar zawka pek anih theih nan AMRUT 2.0 atangin Changel Source leh Darngawn Source te pipe line siam tha turin hna an thawk mek a ni. Jal Jeevan Mission hnuaiah chhungkaw 4910 te connection pek tawh niin Khawzawl District ah Khaw 25 ah tui connection (FHTC) in tin ah pek tawh a ni a, khaw 21 ah te Har Ghar Jal tih tawh a ni. Gravity hmang a tui lak tur neilo khaw 8 te hnen ah Solar tha hrui chakna hmang a tui pump tura hma lak niin hna hi chak taka thawh mek a ni. Tui pump-na tur pipe line hi heng khua ah te hian phum zawh vek tawh niin, tun kum thal chhung a hna hi zawh vek tum a ni.

NABARD hnuaiah hian Khawhai-Lungtan Solar Pumping Scheme leh Ngaizawl Solar Pumping WSS thawh mek a ni a. Khawhai-Lungtan WSS chu Commission theih mai tur a buatsaih mek a ni a, Civil structures te thawh zawh vek tawh a ni a, solar panel te installation tih mek a ni. Ngaizawl Solar Water Pumping Scheme hi chak tak a hma lak mek a ni a, za zela 60% thawh zawh tawh a ni. Pradhan Mantri Jan Vikas Karyakam hnuaiah hian Khaw 13 ah improvement Water Supply Scheme ruahman a ni a, State level-a approval leh Sanction nghah mek a ni.

Public Works Department chuan Pradhan Mantri Gram Sadak Yojana hnuaiah kawng panga siam hna an thawk a. Km 15 leh a chanve a sei Khawhai – Tlangpuilian thawk zo tawhin;  Khawzawl – Ngaizawl (13.340 kms), Khawzawl – Vankal (15.130 kms), Khawzawl-Hmuncheng (13.110 Kms) leh Khawzawl – Biate (60.00 Kms) siam hna te chu chak takin an thawk mek zel a ni.  SASCI Scheme hnuaiah Khawzawl Vengthar Bazar – Vengsang Presbyterian Biakin kawng via Taidawnkawn leh Chawngtlai-Biate-Ngopa-Khawhai & Pawlrang-Luangpawn kawng siamthat hna te an thawk mek a, SPP Scheme hnuaiah Truckable Road Tlangpui leh Lungva inkarah siam mek a ni bawk.

Power & Electricity Department Khawzawl Division chuan NABARD RIDF hnuai atangin Laisawr Zau leh Luidung zauah cheng nuai 64 (₹64,15,817.36) leh cheng nuai 39 (₹39,22,948.68) ve ve sengin, Electric Current pek tumin hma an la mek a. Heng hmasawnna hna te hi January 2024 chhung ngei hian zawh hman beisei a ni.

Khawzawl Wildlife Division chuan thing leh mau leh nungcha te venhim an nih nan nasa takin hma a la a. Green Mizoram Day, 2023 pualin thingtiak 650 an sem chhuak a ni. Kangmei laka mitin te kan him zawk nan leh District Level Committee on Fire Prevention thukhawmin a rel tawh angin March ni 15, 2024 hma ngeiin lo hal vek turin mipuite ngen leh hriattir kan ni a; Village Council theh loh ram leh mahni huan lo ram vat te chuan February, 2024 ral hma ngeia lo hal vek tur a ni.

Khawzawl District Hospital pawhin damlo enkawlna kawng leh hrileng venna kawngah theihtawpin hma a la mek zel a. Chief Medical Officer (CMO) Office chu September 2023 khan hawn a ni. Opioid Substitution Therapy (OST) Building thar sak mek a ni a. TruNat Laboratory Building sak mek niin khawl mamawh hrang hrang te bun mek zel a ni. ECG leh Xray khawl thar te bun thar niin National Quality Assurance Certification hmuh ngei tumin hma lak mek zel a ni bawk.

District Research Office hian Khawzawl District chhunga ruahtui tla zat te mumal taka chhinchhiahin, Directorate of Economics & Statistics - ah thla tin report an thawn thin a. Mumal taka nau piang leh mitthi chhinchhiah kawngah hna pawimawh tak an thawk mek a ni.

District Treasury Office hian January 2024 atangin Champhai Treasury-in a khawih thin Pension leh a kaihhnawih te khawih hman turin inpuahchahna a kalpui mek a. He hmalakna hi a puitling thei a nih chuan ‘Full Fledged Treasury’ a ni tawh ang.

District Civil Supply Office chu August ni 2, 2023 khan hawn a ni a.  DCSO Office Khawzawl atanga mipuite hnena buhfai etc Retailerte kaltlanga sem chhuah anih theih nan leh Ration card siam anih theih nan, Mapping Of Fair Price Shop Dealers leh Mapping Of Ration Card Management System (RCMS) chu National Informatics Centre (NIC) Aizawl te tih tir mek a ni a, zawh fel thuai beisei a ni.

District Child Protection Office hi naupang kum 18 la tlinglo te pual bil dan Juvenile Justice Act 2021 tihhlawhtlinna atana thawktu a ni a, he dan hnuaiah hian naupang  te hi chi hniha then an ni a, naupang dan kalha awm/ dan bawhchhia te leh chhan eng vang pawh a tuartu naupang te an mamawh dan a zira tanpuina pek leh nunphung pangngai zawh leh thei tura buatsaih hi a ni. Khawzawl District-tan hian Child CareInstitution (CCI), Children’s Home pahnih leh Observation Home pakhat pawm (approved) tawh niin a building pawh luah fel vek tawh a ni a, thawktu staff an awm vel ah tan thei tur a buatsaih fel a ni tawh a ni.

Khawzawl Integrated Child Development Project hnuaiah Naupang kum 6 hnuailam mi 2997, Nu Naupai 215 leh Nu nau thla ruk hnuai lam pawm 119 te enkawl mek an ni a. Hmeichhe tleirawl kum 11-14 inkar school kal tawh lo mi 6 an enkawl mek bawk. Nu naupai tanpuina Pradhan Mantri Matru Vandhana Yojana (PMMVY) hi mi 736 ten an dawng tawh a, dil mek mi 138 an awm a ni. ICDS Project hnuaiah hian Anganwadi tinah Nutri-Garden siam vek niin, naupangin thlai, thei rah thar lam leh Vitamin tamna te an ei reng theih nan a tangkai hle.

Mizoram Rural Bank Khawzawl Branch hian tun dinhmun ah hian Deposit Rs nuai 3,552 a kawl mek a. Mipui hnenah Loan chi hrang hrang a pe chhuak a. A bikin Sorkar in mipuite tana a duan PMEGP, Stand Up India, Handicapped loan (NHFDC), Tribal loan (NSTFDC), NRLM, NULM loan te hi mipui ten hmang tangkai takin an hmang mek a. Heng a loan pek chhuah tling khawm hi Rs nuai 2,221 zet a ni. Mizoram Co-operative Apex Bank pawhin loan chi hrang hrang hnuaiah cheng nuai 446.2 a pe chhuak a. Khawzawl District chhunga Bank te hian Prime Minister Social Security Scheme - PMJJBY, PMSBY, APY hnuaia hamthatna te dawng thei turin mi engemawzat an ziak lut tawh a ni.

Government Khawzawl College chuan RUSA hnuaiah Academic Building thar cheng nuai 100 sengin an sa thar a. Cheng nuai 31 sengin Warden Quarter an sak thar bakah MLA Fund (2023) cheng nuai 5 hmangin College Multipurpose Hall chu chei that hna an thawk bawk a ni.

Jawahar Navodya Vidyalaya (JNV) hi naupang ten zirna leh hostel awmna a thlawna an dawnna hmun a ni a. JNV Class XI zirlai Lalhmingsangi chu 10th National Level Exhibition cum Project Competition (NLEPC), Main Gymnastics Arena, Indira Gandhi Sports Complex, Rajghat, New Delhi-a neihah INSPIRE Award MANAK hlan a ni a. Tunah hian Japan ram an tlawh theihna tur buaipui mek a ni.

Information & Public Relations Department chuan Khawzawl District-a hun reilo te an awm chhungin Press Release 200 chuang an tichhuak tawh a. Khawzawl District chhunga sawrkar hmalakna leh hmachhawp puanzar kawngah hna tangkai tak an thawk mek a ni.

Thian duhtakte u, vawiin ni lawmawm takah hian, kan ram Danpui huam zauzia leh hausakzia hriaa ngaihlu lehzual turin khua leh tui zawng zawngte ka sawm a.  Kan Danpuiin min hrilh angin he India ram ropui taka hnam hrang hrang te inpumkhatna leh inunauna kan vawn nun zel a pawimawh tih i hre thar leh theuh ang u.