Vawiin India zalenna ni vawi 78-na lawmna hun hmang tura in bula ka awm thei hi lawmawm ka ti em em a. He hun duhawm takah hian Serchhip District mipui zawng zawngte leh helai hmuna lo kal khawmte, thinlung takin chibai ka buk a che u.

Independence Day kan lawm mek lai hian, India ram khua leh tui ten khuahkhirhna ata chhuaka, ram zalen kan lo nih ve theihna tura an theihna zawng zawng hlantu pasalthate kan hre reng a. Vawiinah hian heng mi huaisente hi zahna chibai kan buk a, chawimawina nopui kan hlan a ni.

India hnampa Pu Mahatma Gandhi-a ten hmathlir thui tak neia India ram hmasawnna an lo suangtuah thin chu keini hian kan luah mek a. Kawng hrang hrangah hmasawnna nasa tak kan nei a; amaherawhchu, hmachhawp leh tihtur, mawhphurhna tam tak kan koah a innghat a ni tih i hre reng ang u.

Mizoram Sawrkar chuan kan ram hi ei leh bara kan intodelh a, state ralmuang leh hmasawn kan nih theih nan kawng hrang hrangin hna a thawk mek a. Serchhip District chhunga hmasawnna kan neih te leh kan hmachhawp te vawiinah hian tlem a zawng sawilan ka duh a.

1.Dan leh Thupek kengkawhtu kan police te inpekna a chhuanawm ka ti a. Serchhip District chhungah pawikhawihna liantham thleng loin, boruak muanawm tak kan nei zel hi hlawhtlinna ropui tak a ni. ND&PS Act, 1985 hnuaiah case 9 ziahluh niin Heroin No.4 - gram 164.50 man a ni a; MLP Act, 2019 hnuaiah mi 34 man an ni a; kuhva tawlh ruk bag 1198, cheng nuai 55.498 man hu man a ni bawk. Excise & Narcotics te pawhin heroin kg 4.137 an man a, NDPS Act 1985 hnuaiah mi 90 an man a, MLP Act 2019 hnuaiah hian mi 434 an man a ni. 

2. Serchhip Fire Station hian kum dang zawng aiin kangmei chhuak vangin call an dawng tlem a. Kumin 2024 June thla thleng khan in kang vanga kotu an awm lo a, ram kang avangin call 12 an dawng a ni. Fire Safety Training te neiin, Serchhip khaw chhung veng hrang hrangah kal kualin street campaign an nei thin bawk a ni. 

3.Loneitute hmasawnna ngaihtuah hi kan sawrkar ngaih pawimawh ber te zinga mi a ni a. Kut hnathawktuten eizawnna tha an neih theih nan Bana Kaih - Hand Holding Policy kan kalpui a. Agriculture Department chuan Hand Holding Policy hnuaiah hian Farmer Producer Organization din turin hma a la mek a, WRC area 2392.07 Ha a zauah FPO hi din turin ruahmanna siam a ni. Serchhip District chhung khaw hrang hrangah vaimim chin tir an ni a, an tharchhuah te hi vawk leh ar chaw siam nan Department in a lei khawm sak leh thin an ni. PM-KISAN hnuaiah loneitu 5319 ten tanpuina kum khatah cheng 6000 an dawng a, kumin June thla thleng khan installment tum 17 sem a ni tawh a ni. RKVY-RAFTAAR hnuaiah thlai vawn thatna Solar Cold Storage chu loneituten tangkai taka an hman theih turin Agriculture Complex ah bun fel a ni a. Custom Hiring Centre unit 9 ah tractor pek chhuah a ni bawk. 

4.Horticulture Department chuan Zikhlum  leh dragon fruit chin-ah uar takin hma a la a, kum kalta chhung khan zikhlum quintal 10,000 tharchhuah a ni. Nikum khan MIDH leh FOCUS scheme hnuaiah farmer 119 ten dragon fruit an ching thar a, hma la hmasa te hian nikum khan quintal 600 an thar a, tunah hian tharchhuah leh mek niin kumin kum kal lai mekah hian quintal 60 an thar tawh a ni. Kumin April atanga July chhung khan Department Mushroom Unit-ah Pa chi (Mushroom spawn) kg 400 an siamchhuak a.  Serchhip, Champhai leh Lunglei District ah te hralhchuah a ni. Sawrkar kum liamta chhung khan E. Lungdarah chhungkaw 14 tan Greenhouse siam belh a ni a. Greenhouse cluster-ah hian Off-season Tomato a kan intodelh theihna tura hmalak zel niin hmun hrang hrang atangin Greenhouse Tomato quintal 450, a sumfaiin cheng nuai 17.84 hu vel leichhuah a ni. 

5.FOCUS hmalaknain leilet nei chhungkaw 64 te chu leilet thar laihsak an ni a. Leilet nei chhungkaw 40 te tan tuilian danna siamsak an ni a, khaw hrang hrang hmun 40 ah leilet neitute tan tuikawng siamsak an ni tawh a, an buh thar pawh a pun nasat phah hle a ni. Hualtu, Rullam, Sialsir leh Lungchhuan khuaah te Integrated Farming System kalpui mek a ni a, thingtlang lo neih bansana huan nghet nei turin chhungkaw za bawr vel zet te chu hmalakpui mek an ni.  ATMA chuan pan-hnah chin kawngah hma la mekin East Lungdar, Mualcheng leh Khawlailung khuaah te pan-hnah ching Association din a ni tawh a, kg 1-ah cheng 250 atanga 400 inkarin an hralh thin a ni. 

6. AH&Vety Department chuan FOCUS kaltlangin mi 400 hnenah vawk note pahnih theuh subsidy an pe a, kel vulh mi 6 hnenah kel paruk theuh an pe a, a dang 100 hnenah kel note 2 leina tur an pe a, mi 500 hnenah ar note 2 theuh leh a chaw pekna leh tui pekna nen an pe a. NLM hnuaiah bawng vulhtu mi 20 tan silage drum 40 sem chhuah a ni. 

7. Fisheries chuan sangha dil thar laihna tur mi 100 hnenah an pe chhuak a, sangha note khawi lenna tur dil thar siamna mi 48 hnenah an pe a,  mi 50 hnenah sangha note leina tur sumfai an sem bawk. 

8.Irrigation Dept chuan Thenzawl, Serchhip, Hmuntha, Khawlailung leh N.Vanlaiphaiah CAD Scheme an kalpui a. Ground Water Project chu Bungtlang leh Serchhip ah an kalpui bawk. 

9.Sericulture Department chuan Augmentation of Muga Culture Project bul an tan chho mek a, khaw paruk ah benefeciary 18 thlang chhuakin Bul tiak 500 theuh an pe a ni. 

10. Kan ramngaw te kan tuaithar leh theih nan Thenzawl Forest Division hnuaiah Afforestation Scheme pahnih Green India Mission leh National Afforestation Programme te an kalpui mek a, nikum chhung khan ram hectare 382.9 vela zauah thing tiak phun a ni.  Thal laia ram kang ven kawngah nasa taka hma la-in, awareness campaign neih thin a ni a, Meikawng  (fireline) km 66.8 a thui siam thar a ni. Entlang Community Reserve siam niin hei hi Serchhip khaw mipui ten boruak hrisel an hip theihna pawimawh tak a nih bakah mipui a duh apiang te tan lenkhawthawnna leh hahchawlhna tur hmun siam a ni dawn bawk a ni. 

11. Kan sawrkar chuan hriselna hi a dah pawimawh em em a. Ngentiang PHC ah Medical Officer dah thar a ni a. NCD leh Urban Health & Wellness Centre-ah Medical Officer dah thar an ni a. Sailulak Sub Centre ah hun rei tak Health Worker an awm tawh lo hnuah dah thar a ni a. Chhiahtlangah Urban Health & Wellness Centre sak mek niin Hmuntha Sub Centre ah Labour Room sak zawh tep a ni tawh bawk. NHM hnuaia programme hrang hrang - Reproductive & Child Health (RCH), National Tobacco Control Programme (NTCP), National Vector Borne Disease Control Programme (NVBDCP), Immunization, National Tuberculosis Elimination Programme (NTEP),  National Programme for Prevention and Control of Non Communicable Diseases (NP-NCD), Integrated Disease Surveillance Project (IDSP), Anemia Mukt Bharat te tluang taka kalpui a ni a. JSSK hnuaiah hian nau nei thar nu 361 leh naute dam lo 331 ten tanpuina an dawng a ni. Khum 100 awm theihna tur Serchhip District Hospital thar sak a nih theih nan building hlui thiah a ni a, khum pakua (9) awmna Paediatric ICU chu April 2024 khan hawn a ni bawk. 

Serchhip IOC Veng Pi H.Mankimi, Ward Superintendent (rtd) chu India rama nurse chawimawina sang Florence Nightingale Award 2024 dawng tura thlan chhuah a ni a, hetiang chawimawina ropui a dawng thei hi  kan chhuang hle a ni. 

12.Rural Development hnuaiah job card holder 16,033 te tan July, 2024 thleng khan inhlawhna ni 25 siam sak an ni. MzSRLM hnuaiah Startup Village Entrepreneurship Programme (SVEP) hmangin sumdawng 390 tanpui an ni a. PMAY-G ah Serchhip District chhungah beneficiary chhungkaw 1164 an awm a, in (house) 1132 sanction a ni tawh. 

13.Swachh Bharat Mission (Urban) hnuaiah UD&PA chuan nasa taka tan lain vantlang ek in leh mimal ek in sak tanpuina te a sem chhuak a. Khawtlang hruaitute nena tanghoin fai inzirtirna leh faina hnatlang te neih thin a ni a,  Mizoram Khawpui Fai Inelna-2023 ah Serchhip chuan Lawmman pa 1- na a dawng a ni.   DAY-NULM hnuaiah SHG 92 an awm mek a, an bul tanna tur revolving fund cheng singkhat (10,000/-) theuh pek an ni. Self Employment Programme (SEP) Subsidy Loan mimal 130 pek an ni a, Group Enterprise loan pahnih, bakah SHG Loan Group 25 hnenah pek an ni. DAY-NULM beneficiaries te tan inphochhuahna hun remchang Exhibition cum Street food festival March ni 13-15, 2024 chhung khan Serchhip bazar ah buatsaih a ni a. Serchhip District huamchhung ah Housing for All hmangin chhungkaw tam tak ten chenna in thar an nei tawh bawk a ni. 

14.Mipuiten tui thianghlim hnianghnar kan neih theih nan PHE Department chuan hmalakna engemawzat a nei mek a, kum 2023-24 chhungin khawpuiah connection 505, thingtlangah 7147 pek chhuah a ni a. Jal Jeevan Mission leh NESIDS hnuaiah Keitum, E.Lungdar, Khawlailung, Lungpho leh N.Vanlaiphai Water Supply Scheme te siam mek a ni a, AMRUT kaltlangin Greater Serchhip Water Supply Scheme leh Thenzawl Water Supply Scheme tihchangtlun hna pawh thawh mek a ni. 

15. Inkalpawhna kawngtha nei tura hma kan laknaah PWD Serchhip Division chuan PMGSY fund hmangin  Mualcheng - N.Vanlaiphai kawngpui km 16 a thui an thawk zo a. Serchhip Sports Complex panna kawng zauh bakah retaining wall, side drain, culvert leh pavement siam hna an thawk a. Hriangtlang, Sialsir leh Hlaizawl atanga Lungva lui panna agriculture link road an siam bawk. 

16.Power Department chuan Vaivenga Zau, Kaihnihna Zau leh Zawngtah Lui Chhuah Zaua eng pek chhuah hna an thawk zo a. E.Lungdar Multi Village Water Supply Scheme atana pawimawh Tuipuia kawlphetha pek hna chu thawh zawh a ni tawh a. Thenzawlah 10MWp Grid Connect SPV Power Plant bun hna thawh mek pawh kum thar September thla hian thawh zawh beisei a ni. 

17. Serchhip District ah hian Samagra Shiksha hnuaiah sawrkar sikul zirlai te hnena uniform, zirlai bu leh midday meal sem te an kalpui chhunzawm zel a. Library lehkhabu te, sports material te semin vocational education hnuaiah trade hrang hrang zirtirna an kalpui bawk. ICT and Digital Initiatives chu elementary school 9 ah an kalpui a, School Mentoring hi school thlan bik 8 ah neih tir thin an ni. 

18. DIET Serchhipah Education Minister Dr Vanlalthlana’n kumin July ni 19 khan Mission Lab Wave 2024 a hawng a. Serchhip District school hrang hranga science lab awm lohnaah  naupangten science zirna tha zawk an neih theih nan he Mission hi kalpui a ni. 

19. Serchhip ICDS Project tluang takin kalpui a ni a, Anganwadi Centre 100 awmin chung zinga 9 chuan nau awmna Creche Centre an nei tel a. Heng Centre te kaltlang hian naupang leh nu mamawh ei tur tha chi 15 zet an sem thin. Anganwadi Centre tam zawk hian thlai hrisel chinna huan Nutrigarden an nei a, Thenzawl Tualvungi vengah Model Nutrigarden awmin hei hi Mizoram state in model nutrigarden kan neih chhun a ni.  District Child Protection Unit (DCPU) chuan naupang venhim leh enkawlna chungchanga inzirtirna khaw hrang hrangah leh school ah kum 2022 August – 2023 August chhung khan tum 54 an buatsaih a. Naupang enkawl leh venhim ngai 125 te hnenah Sponsorship thlatin Rs 4000/- an pe a ni. 

20. Ei leh bar tlachham lova furpui kan paltlang theih nan DCSO chuan Monsoon Stock kudam pakuaah an dah khawl a. PHH Card nei chhungkua te hnenah beneficiary pakhat zela kg 5 hisapin thlatin buhfai a thlawn a sem thin a ni a, AAY Card nei te hnenah chhungkaw pakhat zelah thla tin kg 35 sem thin a ni bawk. LPG home delivery hi Serchhip khawpui veng tam zawkah kalpui a ni tawh a ni.

21. District Cooperative Office ten Cooperative Society 118 an enkawl a. PMJVM hlawhtling taka kalpui mek niin Van Dhan Vikas Kendra Cluster 24 din tawh a ni a, Primary Agriculture Credit Society paruk din a ni tawh. 

22.Commerce and Industries te chuan PMEGP loan diltu mi 11 hnenah bank kaltlangin cheng nuai 118 an pe chhuak a. District Industries Centre Serchhip ah Industrial Unit 189 te chu Udyam Registration hnuaiah an ziaklut a ni. Mizoram Handloom Export Facilitation Hub, Thenzawla building pariat chu hawn a ni a, Mizorama puan tah leh design mawi tak tak te ram danga thawn chhuah tur siam chhuahna hmunpui tura ruahman a ni. 

23. Taxation Department chuan sawrkar kum kalta chhung khan chhiah cheng vaibelchhe 11.16 an hmu a, sawrkar kum kal mekah June thla thleng khan cheng vaibelchhe 6.2 an dawng tawh a ni. 

24. Revenue Department pawhin kumin June thla thleng khan Tax Revenue cheng nuai 2.02 an dawng tawh a, Non-Tax revenue cheng nuai 1.49 an dawng tawh bawk. 

Serchhip District hian kum 26 hmel a lo hmu ta a. District changkang leh entawntlak, India ram pumah za zela teha District zawng zawng zinga ziak leh chhiar thiam tamna ber, sik leh sa nuam em em, ramlai malsawmna dawngtu in ni a. In khawpui a thang a, hmasawnna pawh chak takin a kal mek zel a, hmachhawp tam tak a la awm chho zel bawk a nga. Chutiang dinhmuna kan din lai chuan hmalam kawng zawh tur thui tak kan la nei a, kan ram leh hnam hmasawnna turin mawhphurhna lian tak mitin te koah a innghat tih i hre reng ang u. 

Kan District chauh ni lo Mizoram hmasawnna tur hian mawhphurhna kan nei a ni tih hria ila. He Independence Day kan lawmna ni ah hian kan ram tana tih theih kan neih apiang thahnemngai taka hlenchhuak turin i inhlan thar leh ang u. 

Vawiina he ni hmang tura lo kal zawng zawng te chibai ka buk nawn leh che u a. Independence Day lawmna a hlawhtlin theihna tura thawktu zawng zawng te, parade contingent-te, zirlaite, zirtirtute, kan police te, media mi te, tlawmngai pawl te leh he Ni lawm tura lo pungkhawm zawng zawngte chungah thinlung takin lawmthu ka sawi a. Serchhip District hmasawnna tur leh, Mizoram hmasawnna turin thahnemngai takin ke i pen zel ang u. 

Ka lawm e