1501/2023-2024

Aizawl, 15th August, 2022: India Independence Day vawi 77-na chu vawiin khan India ram hmun dangte rualin Aizawl Lammual-ah ropui taka lawm a ni a. Khuallian Pu Zoramthanga, Chief Minister chuan zing dar 8:00 a.m ah India Hnam Puanzar pawt pharhin Parade Contingent 27 te chibai a chhang let.

Mizoram mipuite leh khawvel hmun tinrenga India khua leh tuite duhsakna hlanin; kum 200 chuang zet awpbeha awm tawh India ramin zalenna a hmuh theih nana beitu hruaitu hmasate leh tha thawhtute zahna chibai a buk a ni.

Zalenna boruak nuam tak hnuaiah India ram hmun dangte ang bawkin Mizoramin hmasawnna duhawm tak tak a hmu nasa tih sawiin; kumin phei chu India ramin G-20 Presidency a chelh kum a ni a, he mawhphurhna zahawm tak hi tha taka a hlen theih nan ram chhung hmun hrang hrangah inkhawmpui buatsaihin Mizoram pawhin G-20 Business – 20 Conference ropui tak March ni 2, 2023 kan kan thleng a, ram 17 atangin palai an rawn kalkhawm a ni, a ti. Kum li leh a chanve kalta chhung khan harsatna chi hrang hrangin min chim a, amaherawh chu ram mipuite tanpuina leh thawhhona tha tak avangin khang harsatna tam takah khan hnehtu kan ni thei a ni. Covid hripui vang khan kawng tinrengah harsatna tawk mah ila ram mipuite hamthatna tur hmasawnna hmel duhawm tak tak nei turin sawrkar chuan theihtawp chhuah a thulh ngai lo, a ti bawk.

Vanduaithlak tak maiin March thlatir atanga kan thenawm state Manipura buaina chhuak chuan vawiin thlengin min la chim a. Buaina a chhuah rual khan Mizoram sawrkar chuan a khua leh tui, a bik takin Imphal-a awmte chhanchhuahna hna a thawk nghal a, Imphala kan mi leh sa tangkhang mi 264 te chu thlawhna hmanga thiar chhuah niin hemi atan hian sawrkar chuan Rs. 36 lakh chuang a seng a ni. July ni 18 thlenga chhinchhiah chinah Manipur atangin raltlan 12,509 an rawn lut tawh a, Relief Camp hi Aizawlah leh District khawpui thenkhatah din niin heta awm mipuite tan hian buhfai 2388.50 Qtls pek tawh a ni. Kan unaute tanpui tur hian kohhran, tlawmngaipawl, thianho leh mimal tam takten an tawhhlawk em em a, an chungah kan lawm hle a. Mizoram sawrkar pawhin raltlante chhawmdawl nan hian Rs. 5 crore a ruahman tawh a, a bak mamawh dangte phuhruk nan sawrkar laipuiah Rs. 10 crore a dil mek bawk, tiin tunhnaia Mizoram dinhmun tlangpui a sawi a, hmasawnna atana sawrkar hmalakna hrang hrangte a tarlang bawk. Heng bakah hian tunhnaia Mizoramin hmasawnna a hmuh langsar zualte khuallian hian a tarlang a, chung zinga thenkhatte chu:

1. Mizoram hi state ralmuang tak kan nih zel theih chhan pakhat chu Mizoram Police te’n tha thlah miah lova hna an thawh vang a ni a. International border ah BSF leh Assam Rifles te nen ngawrh takin hna an thawk reng bawk.

Mizoram Police chuan July ni 14, 2023 thleng khan ruihhlo, international market a Cheng vaibelchhe 2077.68 man vel man in, criminal case thubuai 1,900 ziahluh a ni a, a inhnamhnawih mi 610 an man bawk. Kum 2020 a Cyber Crime Police Station din niin tun thlenga sum ruk an hmuh let zat chu Rs. 36,75,268 a ni a. Cyber crime a inhnamhnawih a puh mi 64 zinga 18 chu thiamloh chantir an ni tawh. Mizoram Police hian kumin Remna Ni champha vawi 37-na pualin thisen unit 407 an pe nghe nghe.

Kan police te thuamthat hna pawh thawh a ni reng a, sawrkar laipui atangin Special Assistance to States for Capital Expenditure (SASCE) Scheme kaltlangin PHQ Complex, Khatla, Aizawl a DIG (Northern Range) Office sakna tur Cheng vaibelchhe 3.20 hmuh a nih bakah 3rd IR. Bn. Headquarters, Thingkah, Lawngtlai District a tui supply na tur Cheng vaibelchhe 96.910 dawn a ni a. State sawrkar pawhin SEDP atangin Vairengte a Battalion Company Headquarters sakna tur Cheng nuai 223.71 a pek bakah Saitual Police Station a SDPO Office sakna tur Cheng nuai 6 a pe bawk.

2. Ministry of Home Affairs in huaisen lawmman a pek thin pakhat ‘Subash Chandra Bose Aapda Prabandhan Puruskar, 2023’ chawimawina chu Lunglei Fire Station hnenah hlan a ni a, ka lawmpui hle a ni. April ni 24-26, 2021 inkara Lunglei khawchhunga kangmei nasa tak chhuak huaisen taka an do vanga he chawimawina hi hlan an ni. Prime Minister zahawm tak Pu Narendra Modi hnen atangin kumin March ni 10 khan Mizoram Fire & Emergency Services official te chuan an zuk dawng a ni.

3. Finance Department hmalaka in Mizoram Integrated Financial Management System (IFMIS) project chu kumin April thla atang khan treasury office 12 ah hman tan a ni a. Fiscal Management Unit Cell kaltlangin manual-a budgeting, accounting, procurement leh pay roll siam hnate kha awlsam takin computer hmanga thawh turin a thlak ta a ni. Hei hian financial management kalphung langtlang, rintlak leh chak zawk a thlen dawn a ni.

4. Hmarchhak state dangte nen khaikhinin Mizoram chuan Planning & Programme Implementation Department hmalakna zarah NEC project a thawk tha fal hle a. NEC chuan Mizoram tan sawrkar kum 2022-23 chhungin project thar 11 tan Cheng vaibelchhe 62.81 phalna a rawn pe a. North-East Special Infrastructure Development Scheme (NESIDS) hnuaiah Cheng vaibelchhe 366.14 man project kalpui lai mek sawmpasarih (17) kan neih bakah, North East Road Sector Development Scheme (NERSDS) hnuaiah Cheng vaibelchhe 189.92 man hu project pali (4) kalpui mek a ni.

Hmasawnna chak leh rualkhai zawk thlen nan Union Budget 2022-23 khan hmalakna thar - PM-DevINE a tlangzarh a. He scheme hnuaiah hian Mizoram tan hmalakna lian tham tak - ‘The Aizawl By-pass on the Western Side’ (Cheng vaibelchhe 500 man) leh ‘Pilot Project for Construction of Bamboo link Road at different locations in various districts in the State of Mizoram’ (Cheng vaibelchhe 100) chu sanction a ni.

5. Hmasawnna atana pawimawh tak pakhat chu mipui mamawh kawlphetha neih a ni a. February ni 16, 2023 khan 20MW Grid Connected Solar Park chu Vankalah hawn a ni a. Hemi hmalaknain a ken tel dang – a panna kawng siam te, 132kV Sub-Station te, tui supply leh mamawh dangte pawh state sum Cheng nuai 2107.15 hmanga thawh a ni. He Solar Park-in kawlphetha a siamchhuah hi state sawrkar chuan man tlawm zawka leiin, kan mamawh bak a la chuang (surplus energy) chu state pawnah hralhchhuah a ni thung. NERPSIP Scheme hnuaiah PGCIL chuan 132kV Lungsen to Chawngte Line, 30.966 km a thui chu a thawk zova, Power & Electricity Department hnenah June ni 14, 2023 khan a hlanchhawng a ni.

Kawlphetha supply tha zawk kan neih theih nan Marpara a 33/11kV Sub-Station te, Lawngtlaia 132/33kV Sub-Station, Chiteah 33/11kV siam hna te thawh mek niin, Luangmual 132/33kV Sub-Station leh Sihhmui 132/33kV Sub-Station augmentation hna pawh thawh a ni a. District hrang hranga thlai chinna hmun 16 ah power supply pek hna chu NABARD RIDF-XXVII sum cheng vaibelchhe 11.64 hmangin thawh mek a ni a, hnate hi 95% zawh a ni tawh. Heng bakah hian thlai chin na hmun 51 ah power supply a awm theihna tur Cheng vaibelchhe 26 man project dawn a ni bawk. Thenzawlah cheng vaibelchhe 74.82 senna tur project - 10MW Grid Connected Solar Power Plant chu kum nga chhungin thawh zawh tum a ni.

6. Public Health Engineering Department-in a chhinchhiah danin, July ni 17, 2023 thleng khan khawpui (urban areas) ah chenna in 1,22,147 tan tui connection pe in, thingtlang (rural areas) ah chuan chenna in 1,19,309 hnenah tui connection a pe a. Jal Jeevan Mission hnuaiah Functional Household Tap Connections (FHTC) 1,19,309 pek a ni bawk. July ni 12, 2023 thleng khan khaw 293 chu FHTC hian a tuam tawh a, March 2024 chuan khua zawng zawng tuamchhuah vek hman beisei a ni.

NESIDS hnuaiah Alternate Gravity Water Supply Scheme of Aizawl, Augmentation of N. Vanlaiphai WSS leh Greater Mamit WSS Phase II chu kalpui mek a ni a. Heng pathum hmalakna bakah hian SASCI kaltlangin hna dang paruk (6) thawh a ni bawk. Kum 2022-2023 chhung khan PHE Department chuan sum Cheng nuai 6742.651 a la lut a ni.

7. Public Works Department hnuaia hnathawh zingah 307.869 km a thui Formation Cutting te, 319.534 km a thui Black top (Flexible Pavement) te, Concrete Pavement 294.563 phah te leh Culverts (CD Works) 11,677 siam, Protection Work 18,524.72 rm, lei (bridge) 5 dawh, Non-residential Building 16 leh Residential Building 6 sak te a tel a. Lengpui Airport Terminal Building chei that hna chu 92.5% zawh tawh niin Elevate road siam pawh 85% zawh a ni tawh.

8. Mipui hriselna leh inenkawlnain hma a sawn belh zel nan kawng hrang hrangah hma lak a ni a. National Health Mission hmalakna te pawh tluang taka kalpui thin a ni. ‘Remna Ni, 2023’ pualin Free Health Camp leh Blood Donation Camp te buatsaih a ni a. Siaha district ah General Nursing & Midwifery (GNM) School leh Hostel sak zawh niin, Champhai ah GNM Hostel sak mek a ni bawk. SEDP atangin Primary Health Facility thuamchakna tur Cheng nuai 537.75 chu pek ni bawkin hna a kal mek a ni.

Lunglei, Lawngtlai, Siaha, Kolasib leh Serchhip ah te Trauma Care Facility (Trauma Centre) sak zawh a ni tawh a. Aspirational district Mamit ah khum za awmna ‘In – patient department (IPD)’ block chu Cheng nuai 1793 hmanga sak mek niin zawh thuai beisei a ni.

Zoram Medical College (ZMC) a MBBS batch hmasa berte pawh an pass chhuak ta a. Exam hmachhawn mi 97 zinga 95 chuan hlawhtlinna changin internship an ti mek a ni. Teaching leh Non-Teaching staff rawih thar niin, New Academic Block sak zawh a ni tawh a; OPD Block thar pawh sak zawh thuai beisei a ni. SEDP atangin Vertical Extension of Hospital Building, Diagnostic Block, Old OPD Block leh Vertical extension of Boys and Girls Hostel thawh mek a bawk.

9. Department of Food, Civil Supplies & Consumer Affairs chuan ‘hlawk lo, hloh lovin’ (No profit, No loss ) thupui hmangin Public Distribution System enkawl hna a thawk a. January 2023 thleng khan Targeted Public Distribution System hnuaiah chhungkaw 2,85,016 awm tawhin, thla tin buhfai 77,000 qtls. an dawng thin a ni. Fur chhunga buhfai indaihlohna a awm loh nan department chuan kudam 79 ah buhfai thahnem tak a dah hlawm a. Department hian kudam hman lai 119 leh Fair Price Shops 1258 a neih bakah, Ration Card hi 2,85,016 a pechhuak a. Beneficiary zawng zawng zat hi 11,64,005 niin LPG Distributor mi 60 (force/police telin) an awm bakah state pumah Filling Stations 68 a awm bawk.

Fair Price Shop retailer te hlawkna turin department chuan kawng hrang hrangin hma a la a. 5 kg LPG cylinder an hralhchhuah theihna tur ruahmanna a siam bakah Bank awm lohna khua ah FPS thlan bikte chu Business Correspondence ah siam theih an ni bawk. He hmalakna hnuaiah hian district tinah model FPS tur 75 thlangchhuak in, March ni 1, 2023 khan Hualngohmun VC House ah tlangzarh a ni.

10. Rural Development Block thar pahnih - Kawrtethawveng R.D Block leh Tlabung R.D block-te chu January ni 20, 2023 ah leh April ni 5, 2023 te khan hawn an ni a. District thar pathumah District Rural Development Office hawn a ni bawk.

Mahatma Gandhi NREGA hnuaiah chhungkaw 2,15,649 hnenah Job Card pek niin, chawhrualin kumin chhung hian ni 27.97 inhlawhna siam a ni tawh. Pradhan Mantri Awaas Yojana Gramin (PMAY-G) hnuaiah chenna in thar 6,969 sak zawh niin, in sak mek 13,543 a awm bawk. Ministry of Rural Development chuan Awaas+ (2022-23) hnuaiah in sak tanpuina dawng tur mi 9,462 a thlang a. Aibawk, Thingsulthliah, East Lungdar leh Khawzawl cluster tan Ministry chuan Shyama Prasad Mukherji Rurban Mission (SPMRM) kaltlangin Critical Gap Funding (CGF) sum cheng vaibelchhe 15 a rawn approve a. SPMRM hnuaiah vek hian India ram chhunga cluster 300 inel naah Aibawk Cluster, Aizawl district chuan lawmman pakhatna a la a, ka lawmpui hle a ni.

Kum 2022-23 chhung khan MzSRLM hmalakna in R.D block 26 chhunga chhungkaw 10,543 te chu Self Help Group 1,417 ah an intelkhawm a. SHGs leh Village Organisation te hnenah hian Community Fund atan Cheng nuai 2,751.77 pek a ni. Farm Livelihoods intervention hnuaiah hmeichhiate dawmkana, an sum lakluh a lo pun theih nan khaw 61 atangin Mahila Kisan hmeichhia 10,318 zet chhinchhiah thar an ni. Non-farm sector lamah enterprise 264 din thar niin, Start Up Village Entrepreneurship Programme (SVEP) kaltlanga puihna pek an ni a. SHG 1053 tan Bank Loan Cheng nuai 2808.35 pek a ni bawk.

Mizorama WDC-PMKSY 2.0 project kalpui mek chuan ram 49,600 hectare a zau huam in, project man hi Cheng nuai 13,888 a ni a. He project hi kum nga (5) chhung kalpui tur niin, khua 52 in hamthatna an hmuh phah dawn a ni. He project hnuaiah hian contour trenching, bunding, check dam siam leh ruahmanna dang hrang hrang hmangin tui dawh khawlna 141 siam a nih bakah Amrit Sarovar (dil) 70 leh hetiang ang thildang 83 siam a ni. Ramngaw chereu tawh din thar nan leh horticulture plantation atan thing tiak 4,88,595 phun a ni a; hei hian farmer 3,260 tan hamthatna a thlen dawn a ni.

Sawrkar laipuia Ministry of Home Affairs chuan Cheng vaibelchhe 13.956 chu BADP hmalakna atan approval a rawn a pe tawh bawk.

11. Sawrkar laipui atanga Excluded Area Grant Cheng nuai 1624 dawn hmangin Village Council te’n an huamchhung cheibawl hna an thawk a. State Finance Commission ruahman angin Local Administration Department chuan grant Cheng nuai 61.04 a dawng bawk a, hengte hi Village Council huamchhunga mamawh leh tul dangte thawh nan hman a ni.

12. Agriculture Department chuan Pradhan Mantri Kisan Samman Nidhi (PM-KISAN) Scheme hnuaiah loneitu 2,02,677 te ziaklutin an zinga 41,465 chuan March, 2023 thleng khan 13th installment an dawng tawh a ni. Rastriya Krishi Vikash Yojana (RKVY) hnuaiah kum 2022-2023 chhung khan District 11 ah Community Water Storage 12 siam a ni a, Serchhip ah Oil Processing Plant leh Maize Milling Plant siam a ni bawk. Alu chi siam chhuahte vawnthatna tur Tonne 5 dawng Solar Cold Storage System 6 leh Tissue Culture Laboratory Building chu Thingdawl Farm-ah bun hna thawh mek a ni.

Loneitute mamawh huna hman mai theih tur bio-agent te chhawpchhuak turin leh Entrepreneurship kaltlanga Bio-agent hnianghnar zawk siamchhuah a nih theih nan Biological Control Laboratory din tura hma lak a ni a. Hemi atana sum ruahman Cheng nuai 273 atangin Cheng nuai 230.88 (85%) hman tawh niin, Laboratory pawh hawn thuai beisei a ni. RIDF-XXVI hnuaiah School of Agricultural Sciences, Hnahthial thuamthatna tur sum Cheng nuai 700 hmuh a ni a, building thar sak pawh July ni 17, 2023 khan hawn a ni.

Family Oriented SEDP kaltlangin District 11 ah hamthatna dawngtu mi 9,161 te hnenah tanpuina 2nd Installment Rs 25,000/- pek chhuah a ni a. Loneitute hnenah vaimim thar chhuahte ran chaw atana herna tur khawl 31 pek chhuah a ni bawk.

13. Mission for Integrated Development of Horticulture kalpuina turin Sawrkar laipui chuan sawrkar kum 2023-2024 atan Cheng nuai 4,444.44 a dah a, kumin thlai phun chhoh hun lai khan Loneitu 600 chuang chu Thingfanghma chintir niin, mi 200 chu Dragon fruit chintir an ni a, Mandarin Orange ching 200 an awm bawk. Loneitute hi Department hnuaia Horticulture Centre leh Centre of Excellence atanga thlai tiak hrisel leh mamawh dangte pek an ni. Thei leh thlai tiak chin tur tha zawk a awm tak avangin Department chuan loneitu tam zawkte hnenah thlai chi tha zawk pek chhuah zel a tum a ni.

IFAD-FOCUS nena thawkdunin Chawngtlai leh Khawhai khuaa Sapthei chingtu chhungkua 221 hnenah Sapthei zamna tur GI wire quintal 663 sem chhuah a ni a. District zawng zawngah nizung chakna hmanga thei leh thlai vawnthatna khawl hlawhtling taka bunfel a ni a. Thei um hminna khawl Aizawl (Sesawng, Thingsul, Tlungvel), Serchhip (Khumtung, Baktawng) leh Lunglei (Mausen) District ahte bun a ni.

Loneitute thei leh thlai thar chhuahte phochhuahna tur leh man man zawka hralhchhuah theihna turin May ni 30 atanga June ni 2, 2023 chhung khan Aijal Club-ah ‘Horticulture Fair - 2023’ buatsaih a ni a. Loneitute pual Stall 177 siam niin, Loneitu, Self Help Group, Private Interpreneur leh Firm thahnem tak an tel a. District tin atangin Loneitu hma la tha ‘Best Promising Farmer’ thlan an ni bawk.

14. Family Orientated SEDP hnuaiah Animal Husbandry & Veterinary Department chuan beneficiary 25,399 thlang chhuakin, a vaia beneficiary te hnenah tanpuina pekchhuah hi Cheng vaibelchhia 126.995 a ni. Beneficiary te hian vawk, ar, kel, sial leh bawng vulh an thlang tlangpui a, an khawsak pawh a ziaawm phah hle a hriat a ni.

Kan state chhungah hian tum hnih ngawt mai vawk hri - African Swine Fever (ASF) a leng tawh a. Vanduaithlak takin tunah hian a vawi thumna thleng leh thei dinhmunah kan ding mek a. AH & Veterinary Department chuan he hrileng hmachhawn tur hian theihtawp a chhuah a ni. Kum 2021 khan ASF hrileng avanga vawk vulh lai 12,568 chu suat a ngaih tak avangin sawrkar laipui atangin zangnadawmna Cheng nuai 1,169.94 hmuh a ni a, chhungkaw 2,488 hnenah sem a ni a. Kum 2022 a ASF hrileng tum hnihna avanga vawk 11,686 suat tak atan zangnadawmna Cheng nuai 526.633 chu sawrkar laipuiah dilna thehluh a ni.

National Animal Disease Control Programme (NADCP) hnuaiah February ni 1, 2023 khan Mobile Veterinary Unit (MVU) tlangzarh a ni a. Ran vulhtute’n mamawhna an neih chuan phone kaltlangin man chawi ngai lo (toll free) Call Centre number ‘1962’ ah bia in, an kawtkaiah MVU chu a thleng thei tawh a ni. He hmalakna hi state chhung R.D. Block 26 ah kalpui mek a ni.

15. State in Sports a hma kan sawn zel nan leh thalaite tan eizawnna hnar dang siam belh nan tunah hian sports hmasawnna tur ruhrel sak mek leh peihfel tawh engemawzat kan nei a. Chung zingah chuan Sports Hostel sak te, sports stadium awmsa thawmthat leh chunga football artificial turf phah te a tel a ni. Ministry of Minority Affairs atanga sum Cheng nuai 140 hmuh hmangin Vaipuanpho ah State Training Centre for Adventure Sports siam hna a kal mek a, India hmarchhak state zinga adventure sports tana training centre tha ber ni tura duan a ni.

April ni 18, 2023 khan sports discipline hrang hranga infiammi 160 te hnenah Mizoram Sports Incentive Cash Award, 2021-22 chu sem a ni. NSS Mizoram chuan kumin chhung khan thingkung 2,657 phun in, blood bank hrang hranga an thisen pek belhkhawm chu unit 6,082 a tling a; AVBD chuan Blood Donation pe tha berah a thlang nghe nghe. Heng bakah hian khawtlang tana tangkai - zun in, waiting shed leh water shed te Mizoram hmun hrang hrang 60 ah siam in, khawtlangah Cleanliness Drive tum 270 chuang an lo buatsaih tawh bawk. Thalaite kan ram tan an theihtawp an chhuah thin hi an fakawm hle a ni.

16. Department of Higher & Technical Education hnuaia Government College leh Higher Institution te’n National Assessment & Accreditation Council (NAAC) endikna hnuaiah grade an hmu tha thin hle a, a lawmawm hle a ni. State sawrkar hnuaia college leh higher institution zinga 83% chu accredited an ni tawh a, percentage a lak in India ram puma accredited Higher Education Institution neih ah Mizoram chuan pakhatna dinhmun a hauh a ni. Tun hnai mai khan Govt. J. Thankima College chuan A+ Grade NAAC Accreditation hmu in, State Government College zingah rank hmu sang ber a ni. RUSA hnuaia ‘educational infrastructure facilities’ tih hmasawnna tura state in sum a hmuh zat a pun chhan pawh tun hnaia Government College hrang hranga hmasawnna tam tak kan hmuh vang a ni pakhat ang.

National Education Policy of India 2020 hlawhtling taka kalpui a nih theih nan Higher & Technical Education Department chuan theihtawp a chhuah a. July, 2023 atang khan tun academic session 2023-2024 atan hian Four Year Graduate Programme (FYUGP) kalpui tan a ni. Zirtirtu indaihlohna phuhruk turin Contract Assistant Professor 68 dah ngheh an ni a. UPSC hnuaia All India Civil Service Examination a Mizo candidate inziaktling te tana Incentive Cash Award ruahman chu kumin khan UPSC Preliminary Examination paltlang mi pathum (3) hnenah hlan a ni.

17. School Education lamah chuan kumin khan Department of School Education chuan Science Teachers’ Association Mizoram (STAM) nen tangkawpin district tinah ‘Children Science Congress’ a buatsaih a. Elementary leh Secondary zirlaite tan District Level Science and Maths Quiz Competition buatsaih a nih bakah Science zirtirtute tan Sensitization programme neih a ni bawk. Primary school zirtirtu 550 hnenah an zirlaite hmasawnna enzui nan leh kawng dang hrang hranga an hna puitu atan tablet sem a ni a. Sawrkar school 946 ah Sanitary Pad Vending Machines & Incinerators dah ni bawkin, sawrkar school tinah First Aid Kit sem a ni.

Mizoram Board of School Education (MBSE) chuan tun academic session kal mek a Class-IX leh Class-X zirlaite hman turin Mathematics leh Science Textbook (Mizo Tawng version) chu a siam a. Hetiang anga hmalakna hi India ramah chuan a hmasa ber pawl a ni. MBSE hian zirlai mitdel leh khaw hmuh thalo te tan Braille textbook leh textbook print lian zawk a siam a. Sawrkar school 500 a zirlaite’n cricket khelh an zir theih nan Samagra Shiksha leh Cricket Association of Mizoram chuan thawhhona thuthlung an ziak bawk.

State Council of Educational Research and Training (SCERT) chuan tun academic session atan hian Class VI, VII leh VII zirlaite’n Mizoram leh Zonun zemawi an zirchian theih nan supplementary reader a buatsaih a. PM e-Vidya TV Channel pahnih siam bawkin, Elementary School zirlai te tangkaipui tur ‘Zirna Kailawn’ (Learning Ladder) leh Secondary school zirlaite tan ‘Zirna Lamtluang’ (Learning Pathway) TV channel te chu July ni 29, 2023 khan NEP 2020 kum thum tlin lawmna pualin tlangzarh a ni. Kumin chhung hian Capacity Building of Health and Wellness Ambassadors Programme chu Aizawlah kalpui tum niin, he hmalakna hian Middle School, High School leh Higher Secondary School 427, zirtirtu 854 leh School hotu 427 te a huam ang.

18. Information & Communications Technology Department chuan PMJVK hnuaiah ‘Establishment of Smart Classroom in Minority Concentration Areas of Mizoram’ project chu minority tamna school 20 ah hlawhtling takin a zo fel ta a. Internet Service a lo that zawk nan Bharat Net Phase-II hnuaiah wireless router 500 semchhuah a ni bawk. Kumin chhung hian 4G connection la awmlohna khua 66 leh aspirational district chhungah mobile tower 60 bun tum a ni a. JIO leh Airtel chuan Aizawlah 5G network hman theih turin hma an la mek a; mipui tana thil tangkai tur a nih avangin State sawrkar pawhin a tulna apiangah a lo pui zel a ni.

State chhunga internet connection leh telecommunication rintlak tak pekchhuah a nih theih nan ‘Improvement of Backbone Connectivity of Districts and Blocks in Mizoram’ tih proposal siam a ni a. He project atan hian Cheng vaibelchhe 50 approve a ni tawh. He project hian fiberisation oftelecom tower leh state chhunga 5G data lakluh kawngah hmasawnna nasa tak a thlen beisei a ni. Mizoram e-services portal leh Mizoram State Data Center & Cloud enablement project thuamthatna tur atana dil Cheng vaibelchhe 22.50 chu Ministry of Finance atangin phalna hmuh a ni tawh bawk.

ILP exemption leh Temporary Stay dil a awlsam zawk nana hmalakna Online Inner Line Pass (ILP) Portal Phase-I chu zawh a ni tawh a. Deputy Commissioner office tin a hman turin Myanmar Refugee Registration System (MRRS) siam a ni bawk. Hei hi online portal niin, samkhai zawka raltlan te hnena Identity Card pekchhuah leh digital record vawnhimna tur a ni.

19. Environment, Forests & Climate Change Department chuan tuna la dam mekte chauh nilo, chhuan lo awm leh zel te tana kan ramngaw neih sa te hum a, a chereu tawh te din thar leh nan Centrally Sponsored Scheme hrang hrang, heng Green India Mission (GIM), National Afforestation Programme (NAP) leh adakawngahlhu ngawrh takin a kalpui thin a. Serchhip, Kolasib, Champhai leh Aizawl district ah te Green India Mission chu kalpuiin, he hmalakna hian ramngaw humhim leh agro forestry hmanga eizawnna siam te leh, kuthnathawktute sum lakluh tih pun chu a thiltum a ni a. Heng district pali bakah hian district dang pasarih ah pawh kalpui zui zel tum a ni. Tun dinhmunah wood based industry 21 bun ni tawhin, state chhung mi engemawzat tan eizawnna siam a ni.

EF&CC department chuan India leh Myanmar inrina paltlanga dan phalloh ramsa tawlhruk do turin hma nasa tak a la a. Sawrkar laipui atangin Champhaia ‘Satellite Animal Rescue Centre of Aizawl Zoo’ din phalna hmuh niin, hmalak mek a ni. He centre hi eihfel a nih hunah chuan ramsa chhanchhuah leh harsatna tawkte humhim leh enkawlna hmunpui a ni dawn a ni.

Ramkang tih tlem leh ven kawngah Mizoramin hma a sawn zel a. Chak leh zuala hma lak a nih theih nan Champhai leh Lawngtlai district thuamthatna tur Cheng vaibelchhe 20 chu Ministry of Environment, Forests & Climate Change ah a thehlut.

20. Land Revenue & Settlement department chuan sawrkar kum 2022-23 chhung khan Residential LSC 4286, House Pass 1772, Agri Land Periodic Patta 178 leh DPL 290 a pechhuak a. Ram neitu nihna thlak sak 9180 awm in, land holding 788 chu siamthat a nih bakah ram inchuh thubuai 361 chinfel a ni. Chekbawk House Site Plan ennawn a nih hnu ah in sakna tur plot 1308 dah niin, vantlang mamawh community hall, school, thlanmual leh adangte tan house plot 5 ruahman a ni a. Maumual House Plan pawh ennawn mek a ni. Tuivamit House Site Plan hnuaiah MURA member-te chu in hmun pek an ni.

Mizoram chu India hmarchhak state zingah Central Sector Scheme hnuaia SVAMITVA kaltlanga Property Card pe hmasa ber a ni a; heihi thingtlang a in hmun lo ram neitu tihchianna a ni a, he hmalakna hnuaiah hian April ni 24, 2023 khan ram neitu 420 hnenah property card sem a ni. Hetihrual hian Digital India Land Record Modernisation Programme chu chak taka kalpui mek a ni bawk.

Aizawl chhungah chuan Bawngkawn Brigade Area chu khawtlang leh thil pawimawh bik atan hman turin reserved area a puan a ni a. State sawrkar chuan pass valid lo zawng zawng cancel turin thutlukna a siam bakah valid pass neilo chunga ram lo luahte chu fee an chawi a ngai bawk a ni. District Administration nen tangkawpin Land revenue & Settlement Department chuan Aizawl Bypass road siamna tur survey a nei a. SEDP hnuaiah Saitual survey a ni a, Khawzawl, Biate leh Sialhawk te la hmabak a ni.

21. Information & Public Relations Department hnuaiah art, film leh fine arts huanga Mizoram mimal talent nei tha deuh te tih hmasawnna atan theih tawp chhuah a ni a. He hmalakna hi state chhung leh pawnah te pawh a remchan dan anga kalpui zel a ni. Mizo film siamtu mi 2 (pahnih) chu May, 2023 khan khawvel hriat hlawh Cannes Film Festival-ah tirh an ni a. Mizoram Journalist Welfare Scheme hnuaiah hian journalist 47 leh an chhungte an damloh in inenkawlna atan tanpuina pek mek an ni a. Tunhnaiah khan journalist 2 (pahnih) boral ta chhungte te hnenah ex-gratia, Cheng nuai 1.5 ve ve pek a ni. Mizoram Press Accreditation Rules-in a tarlan angin media mi 140-te accreditation chu April, 2023 atanga March, 2025 chhung atan tihfel a ni bawk. NEC sum hmanga project Lianchhiari Run Multi Facility Centre, Tuikual, Aizawl ami chu Union Home Minister Pu Amit Shah-a’n kumin April ni 1 khan a hawng a. He building-ah hian mipuiin an chhawr tangkai tur mini theatre, art gallery, exhibition space, multi-level lirthei parking zau tak leh thildangte a awm dawn a ni. MIS officer thar 4 (pali) lak a nih veleh District thar 3-ah te officer dah a ni a. Tunah chuan I&PR Department pawh District 11-ah hna an thawk tan tawh a ni.

(Khuallian Chief Minister thusawi kimchang hi Information & Public Relations Department Website https://dipr.mizoram.gov.in/post/independence-day-vawi-77-na-a-chief-minister-pu-zoramthanga-thusawi-ar-ground-15th-august-2023 ah tarchhuah a ni)

Khuallian hian Zoram mipui zawng zawng, a bik takin tlawmngai pawl hrang hrang leh kohhran mite chungah, kum 4 leh a chanve chhung zet an thlawpna tha tak a dawn avang te, an rintawkna lawmawm tak a hmuh avang leh kawng hrang hranga sawrkar hmalaknaah te an phungbawmna an hmuh avangin lawmthu a sawi nawn leh a. Tun hnaia harsatna tawk, mangang leh tanpui ngai te tanpuina atana an inpekna leh an huaisenna te chu ropui a tih thu a hrilh a ni. Sawrkar hnathawkte thawhrimna leh inpekna a chuan thu sawiin; Chanchinbumite leh Mizoram chhunga sorkar laipui Pisa hrang hranga thawktu zawng zawngte chungah lawmthu a sawi bawk a ni.

Boruak tha lo leh ralmuang lo hnuaiah ramin hma a sawn thei lo tih hre rengin remna leh muanna vawnghim a, harsatna awm apiangte inlungruala hmachhawn a, hneh zel tura rilru insiam thar chungin Mizoram tan theihtawp chhuah zel turin ram mipuite a sawm a ni.

Vawiina Aizawla Independence Day Lawmnaah hian sawrkar hnathawk mi eng emaw zat hnenah hnathawh that vanga chawimawina hlan a ni a. Union Home Minster’s Medal for Excellence in Investigation, 2023 lawmman Pu Lalnuntluanga, Sub Inspector, Lunglei Police Station hnenah hlan a ni a, midang lawmman dawngtute chu hetiang hi an ni:

President’s Police Medal for Distinguised Service

Pu R. Vanlalduata, MPS, Assistant CO, 1st Bn. MAP

Police Medal for Meritorious Service

1) Pu Lalhuliana Fanai, IPS, DIGP CID, Mizoram
2) Pu H. Lalduata, MPS, Dy. SP, Security
3) Pu R. Lalrumliana, ADM/Inspector, 2nd Bn MAP

Governor’s Gold Medal

1) Zothantluangi Chenhrang, Sub-Inspector, Commissionerate of Excise & narcotics, Aizawl
2) C. Ramnunmawii, Inspector, Lunglei, DEF
3) Pu H. Vanlalthanga, Inspector, Champhai DEF
4) R.L.H Dingzela, Sub-Inspector, Security
5) Pradip Kumar barman, Havildar, PTS, Thenzawl
6) F. Zohmangaiha, Havildar, PTS, Thenzawl.

Governor’s Silver Medal

1) Sakhawthanga ralte, Constable, Assistant Commissioner of Excise & Narcotics, Aizawl
2) Lalrinliani, Constable, Commissionerate of Excise & Narcotics, Aizawl
3) Rozamliani Sailo, Sub-Inspector (M), MPRO
4) K. Lalmuanpuia, Sub-Inspector, Security.
5) H. Lalthlanfela, Asst. Sub-Inspector, CID (SB)
6) F. Lalchhuankima, Head Constable, Serchhip, DEF
7) Sahendra Paswan, Hon. Head Constable, Traffic
8) Rajesh Thapa, Havildar, 4th IR BN.
9) PC Lalthawhpuia, Constable, 4th IR Bn.

State Awards to Teachers, 2023

1) Lalnunhluna, Lecturer, Govt. Mizo Higher Secondary School, Aizawl, Aizawl District
2) F. Lalhmangaihthanga, Headmaster, Govt. High School, Lunglei, Lunglei District.
3) Lalthianghlima, Headmaster, Govt. Middle School-I, Dinthar, Aizawl District, Aizawl.
4) Lalengliana Chawnghlut, Headmaster, Govt. P/S-II, East Lungdar, Serchhip District.

Parade Lawmman dawngtute

1) Parade Commander: Pu Rishi Kumar, IPS
2) Asst. parade Commander: Pu Tikam Singh Verma, IPS

Armed Contingent –

1st Prize - 2nd AR
2nd Prize - 5th IR Bn
3rd Prize - 225 Bn. CRPF

Unarmed Contingent –

1st Prize - 1st BN MAP English Medium School Bharat Scout & Guide
2nd Prize - No 1 Platoon 1st Mizoram Bn. NCC
3rd Prize - No 1 Platoon 20 Mizoram Bn. NCC

School Contingent –

1st Prize - Government Mizo High School
2nd Prize - Government J.L Higher Secondary School
3rd Prize - St. Paul’s Higher Secondary School

Band Parties Participation Prizes–

1) 2 Assam Rifles Pipe Band
2) 1st Bn. MAP Brass Band
3) 3rd MAP Pipe Band

Attachment

  • Loading attachment...